Vành tai của trẻ là vùng da mỏng và nhạy cảm nên dễ bị kích ứng, khô, nứt, đặc biệt là tình trạng vành tai bị đóng vảy. Nhiều cha mẹ thường bối rối khi trẻ gặp phải tình trạng này và lo lắng không biết đây có phải dấu hiệu bệnh lý hay chỉ là khô da thông thường. Theo các chuyên gia từ Mayo Clinic và Cleveland Clinic, có nhiều nguyên nhân dẫn đến vành tai của trẻ bị đóng vảy, và hầu hết các trường hợp đều có thể cải thiện nếu biết cách chăm sóc đúng tại nhà.
Nguyên nhân vành tai bị đóng vảy ở trẻ
Trong bài đăng có tiêu đề “Seborrheic dermatitis in children and adults” (Viêm da tiết bã ở trẻ em và người lớn) trên trang web của Mayo Clinic – Hoa Kỳ, các chuyên gia đã chỉ ra rằng, có nhiều nguyên nhân khiến vùng tai của trẻ xuất hiện vảy trắng, vàng hoặc ẩm ướt, cụ thể như sau:
- Da khô hoặc viêm da tiết bã (Seborrheic dermatitis): Đây là nguyên nhân phổ biến và thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Dấu hiệu của tình trạng này là vùng da xuất hiện vảy trắng hoặc vàng nhạt, có thể bong nhẹ quanh vành tai hoặc chân tóc. Đặc biệt, những trẻ có cơ địa da nhờn, trong thời tiết lạnh, hoặc cơ địa nhạy cảm có nguy cơ mắc viêm da tiết bã cao hơn trẻ khác.
- Viêm da cơ địa/viêm da dị ứng: Khi bị viêm da dị ứng (hay còn gọi là chàm sữa) da của trẻ sẽ khô, đỏ, bong vảy và ngứa nhiều. Không chỉ riêng vành tai bị đóng vảy mà tình trạng khô, ngứa còn dễ lan ra vùng cổ hoặc da đầu.
- Nhiễm nấm hoặc viêm tai ngoài nhẹ (Otitis externa / fungal infection): Tình trạng này thường gặp khi tai bé bị ẩm lâu ngày hoặc ngoáy tai không đúng cách. Với biểu hiện là vùng da trong hoặc quanh vành tai đóng vảy ẩm, có thể rỉ dịch vàng, ngứa rát nhẹ.
- Dị ứng tiếp xúc (Contact dermatitis): Bởi làn da của trẻ vô cùng nhạy cảm, đặc biệt là vùng da có nếp gấp – ví dụ như vành tai, kẽ tai dễ bị kích ứng, gây khô, bong tróc, đóng vảy. Viêm da dị ứng xảy ra và trầm trọng hơn khi da bé tiếp xúc với xà phòng, dầu gội không phù hợp hoặc kim loại trong khuyên tai.
Cách nhận biết vành tai bị đóng vảy sinh lý và bệnh lý ở trẻ
Tình trạng vành tai bị đóng vảy ở trẻ có thể đến từ nguyên nhân sinh lý bình thường (do da khô, bong da tự nhiên) hoặc nguyên nhân bệnh lý (viêm da, nấm, dị ứng…). Việc phân biệt đúng giúp cha mẹ xử lý an toàn tại nhà hoặc đưa trẻ đi khám kịp thời nếu có dấu hiệu viêm nhiễm.
Theo đó, mỗi tình trạng sẽ có những dấu hiệu khác nhau:
Vành tai bị đóng vảy sinh lý
Đây là phản ứng tự nhiên của làn da, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Dấu hiệu nhận biết bao gồm:
- Vảy mỏng, khô, trắng hoặc hơi vàng nhạt, dễ bong khi lau nhẹ.
- Không kèm đỏ da, sưng, rát hay chảy dịch.
- Bé không ngứa, không khó chịu, vẫn bú và ngủ bình thường.
- Thường xuất hiện vào mùa khô lạnh, hoặc khi bé tắm bằng xà phòng có tính kiềm cao khiến da mất ẩm.
Vành tai đóng vảy bệnh lý
Nếu vùng da ở tai trẻ bị khô, bong tróc, đóng vảy kèm theo các biểu hiện dưới đây, rất có thể da tai của trẻ bị viêm, dị ứng tiếp xúc hoặc nhiễm trùng nhẹ:
- Vảy dày, ẩm, dính, có thể màu vàng sậm hoặc nâu, đôi khi rỉ dịch hoặc có mùi hôi khó chịu.
- Vùng da quanh tai đỏ, sưng hoặc ngứa rõ rệt, bé thường gãi hoặc quấy khóc khi chạm vào.
- Bé sốt, bỏ bú, cáu gắt, khó ngủ.
- Có thể lan sang sau tai, da đầu hoặc cổ.
- Nếu do nấm hoặc vi khuẩn, vảy ở tai có thể kèm mụn nhỏ, sưng đau hoặc có vảy mủ.
- Tình trạng vành tai đóng vảy không tự hết sau khi chăm sóc tại nhà, thậm chí có xu hướng nặng hơn.
Khi thấy trẻ có các dấu hiệu trên, cha mẹ nên đưa bé đến các cơ sở y tế để được bác sĩ chẩn đoán và đưa ra hướng khắc phục phù hợp. Tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc về sử dụng hoặc áp dụng các mẹ dân gian chưa được kiểm chứng để tránh nhiễm trùng hoặc biến chứng nguy hiểm.
Cách chăm sóc vùng vành tai bị đóng vảy cho trẻ tại nhà đơn giản
Cha mẹ hoàn toàn có thể khắc phục cũng như phòng ngừa tình trạng vành tai bị đóng vảy cho trẻ tại nhà hiệu quả bằng các thói quen chăm sóc đơn giản hàng ngày.
Vệ sinh vùng tai đúng cách
Để vệ sinh tai cho trẻ, cha mẹ không nên chà xát, sử dụng ngoáy tai ngoáy sâu vào tai hoặc dùng tăm bông cứng, vì việc này dễ gây trầy xước và nhiễm khuẩn vùng tai của trẻ.
Theo các chuyên gia, việc vệ sinh nhẹ nhàng giúp ngăn tích tụ vi khuẩn và giảm nguy cơ viêm da hoặc viêm tai ngoài ở trẻ nhỏ. Vì thế, cha mẹ chỉ cần dùng khăn mềm hoặc gạc sạch thấm nước ấm (36–37°C), lau nhẹ vùng vành tai 1–2 lần/ngày để loại bỏ bụi bẩn và tế bào chết.
Dưỡng ẩm đều đặn cho da
Bởi làn da của trẻ nhạy cảm, hàng rào bảo vệ da chưa hoàn thiện nên dễ bị mất nước qua da, gây khô, kích ứng và bong tróc.
Đó là lý do mà dưỡng ẩm đều đặn cho làn da trẻ của được coi là “then chốt” để khắc phục và phòng ngừa nhiều vấn đề về da khác nhau, bao gồm cả tình trạng vành tai bị đóng vảy.
Cùng với đó, thời điểm tốt nhất để dưỡng ẩm da là sau khi tắm. Vậy nên, khi tắm cho trẻ bằng nước sạch hoặc sữa tắm dịu nhẹ là lau khô da, cha mẹ có thể thoa kem dưỡng ẩm không hương liệu, không cồn (ví dụ: Vaseline, Aquaphor, kem chứa ceramide dành cho da nhạy cảm) mỗi ngày.
Giữ vùng tai luôn khô thoáng, tránh ẩm ướt
Sau khi tắm, cần lau khô vùng tai của trẻ bằng khăn bông mềm, không để nước đọng lâu trong ống tai gây ẩm ướt – bởi ẩm ướt chính là điều kiện thuận lợi cho nấm và vi khuẩn phát triển, gây viêm tai ngoài hoặc viêm da quanh tai.
Cha mẹ tuyệt đối không dùng máy sấy hoặc bông ngoáy sâu vào tai trẻ để tránh tổn thương tai cũng như bảo vệ màng nhĩ của trẻ. Chỉ cần lau khô và dùng kem dưỡng phù hợp là đủ.
Hạn chế các yếu tố gây kích ứng da quanh tai
Cha mẹ cũng cần tránh sử dụng dầu gội, sữa tắm, nước xả vải có hương liệu hoặc chứa cồn, hương hiệu, hoá chất. Đồng thời ngưng cho trẻ đeo khuyên tai hoặc mũ len bó sát khi da vùng vành tai đang bong vảy.
Theo các chuyên gia, những sản phẩm hoặc vật liệu này có thể gây dị ứng tiếp xúc (contact dermatitis), khiến vùng da tai của trẻ bị đỏ, ngứa và bong vảy nặng hơn.
Duy trì độ ẩm không khí và bổ sung dinh dưỡng hợp lý
Da khô sẽ dẫn đến dễ kích ứng, đóng vảy và tình trạng này thường xuất hiện nhiều hơn khi bé ở trong môi trường khô lạnh. Vậy nên cha mẹ cần giữ độ ẩm phòng từ 45–60% để giúp da bé không bị khô và giảm tình trạng bong vảy, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi dùng điều hòa thường xuyên.
Ngoài ra, việc bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, E, Omega-3 và kẽm (như cá hồi, trứng, hạt óc chó, rau xanh, bí đỏ) cũng vô cùng quan trọng. Những thực phẩm này không chỉ giúp nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh, chống viêm tự nhiên mà còn giúp trẻ tăng sức đề kháng tổng thể, phòng ngừa nhiều vấn đề da và sức khoẻ khác nhau.
Đưa trẻ đi khám bác sĩ nếu cần và chỉ sử dụng thuốc theo chỉ định
Nếu vùng da tai hoặc tai bé rỉ dịch, ngứa nhiều, sưng đau kèm theo có mùi hôi, bé sốt, bỏ bú… cha mẹ nên đưa bé đi khám sớm nhất có thể. Tuỳ thuộc vào nguyên nhân và mức độ, các sĩ có thể kê tuýp mỡ kháng nấm, kem hydrocortisone 1% hoặc viên kháng histamine phù hợp cho trẻ nhỏ để giúp kiểm soát viêm cũng như ngăn nhiễm trùng lan rộng.
Lưu ý, cha mẹ chỉ được sử dụng các sản phẩm trên khi có chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng, thời gian. Tuyệt đối không tự ý sử dụng để tránh tác dụng phụ xảy ra.
Trẻ bị đóng vảy ở vành tai phần lớn là do da bị khô, kích ứng, nhưng cũng có thể xuất phát từ nguyên nhân viêm da tiết bã, chàm da hoặc kích ứng nhẹ. Mặc dù các trường hợp đa phần không nguy hiểm nếu phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách, nhưng cha mẹ cần chú ý các dấu hiệu cảnh báo và đưa trẻ đến khám khi cần thiết để bảo vệ vùng da tai nói riêng, vùng da cơ thể cũng như sức khoẻ tổng thể của bé luôn khoẻ mạnh. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, cha mẹ chia sẻ thêm để được Daibaccare hỗ trợ nhé!
