Trẻ bị nứt kẽ tai là tình trạng da quanh tai (thường sau tai hoặc ở rãnh vành tai) bị khô, bong tróc, rỉ dịch hoặc nứt đau, khiến nhiều cha mẹ lo lắng không biết trẻ bị nứt kẽ tai bôi thuốc gì lành tính mà vẫn đảm bảo hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết sớm và hướng can thiệp phù hợp để bảo vệ vùng da nhạy cảm quanh tai cho bé.
Nguyên nhân khiến trẻ bị nứt kẽ tai
Theo các chuyên gia da liễu từ Mayo Clinic, Cleveland Clinic và Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ (AAD) cho biết, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nứt kẽ tai ở trẻ, bao gồm da khô thiếu ẩm, chàm da, viêm da tiết bã, nhiễm nấm hoặc kích ứng hóa chất… Và mỗi nguyên nhân sẽ cần loại thuốc khác nhau để khắc phục, đảm bảo đúng thuốc – đúng bệnh.
Cụ thể, theo các chuyên gia từ Seattle Children’s – bệnh viện nhi hàng đầu tại Hoa Kỳ, nguyên nhân khiến trẻ bị nứt kẽ tai là do da quá khô, và các yếu tố khiến da trẻ khô gồm:
- Sử dụng xà phòng tắm không phù hợp và tắm quá nhiều: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, còn gọi là viêm da do xà phòng (soap dermatitis). Bởi xà phòng làm mất lớp dầu tự nhiên bảo vệ da, khiến da mất khả năng giữ ẩm, dẫn đến khô, nứt và bong tróc.
- Khí hậu và thời tiết khô lạnh: Thời tiết lạnh, khô hoặc gió nhiều làn da của trẻ mất nước nhanh hơn (còn gọi là tình trạng ngứa mùa đông – winter itch). Vậy nên, trẻ dễ bị khô, nứt da nói chung và nứt kẽ tai nói riêng nhiều hơn vào mùa đông.
- Yếu tố di truyền: Một số trẻ có cơ địa khô da bẩm sinh, do di truyền từ bố mẹ có làn da khô hoặc viêm da cơ địa.
- Độ tuổi: Trẻ nhỏ bị khô da nhiều hơn người trưởng thành, vì tuyến bã nhờn hoạt động yếu hơn, không tiết đủ dầu để giữ ẩm cho da, đồng thời hàng rào bảo vệ da dễ tổn thương và dễ mất nước qua da, khiến da khô, nứt nẻ.
Ngoài ra, một số tình trạng da liễu cũng có biểu hiện là khô da và tác động khiến da khô hơn, có thể kể đến như:
- Keratosis Pilaris (Dày sừng nang lông): Là tình trạng da khô, sần, nổi hạt nhỏ ở bề mặt da, thường nặng hơn khi dùng xà phòng mạnh.
- Chàm da (Eczema / Viêm da cơ địa): Trẻ bị chàm da thường có làn da rất khô, dễ ngứa, bong vảy và viêm đỏ, cần được dưỡng ẩm chuyên sâu và điều trị theo hướng dẫn bác sĩ da liễu.
Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, vết nứt kẽ tai của trẻ có thể bị nấm men (Candida, Malassezia) tấn công, gây ngứa, rát, nứt da và có mảng trắng hoặc vàng sau tai. Thậm chí nhiễm khuẩn – xảy ra khi vết nứt bị nhiễm trùng, da sưng, rỉ dịch hoặc chảy mủ. Chính vì thế, cha mẹ không nên chủ quan khi thấy bé bị khô da, nứt kẽ tai mà cần đưa trẻ tới thăm khám để làn da của trẻ được bảo vệ tối ưu nhất.
Trẻ bị nứt kẽ tai bôi thuốc gì? – Phân loại theo nguyên nhân
Trước khi biết được đáp án trẻ bị nứt kẽ tai bôi thuốc gì, cha mẹ cần lưu ý 2 nguyên tắc:
- Đưa trẻ tới thăm khám bác sĩ và chỉ sử dụng thuốc khi có sự chỉ định, hướng dẫn cụ thể về tần suất, thời gian sử dụng để đảm bảo an toàn cũng như bảo vệ làn da của trẻ.
- Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc tại nhà khi chưa có chỉ định, cũng không được áp dụng các mẹo dân gian chưa được kiểm chứng, tránh trường hợp nhiễm trùng, biến chứng vết nứt kẽ tai của trẻ.
Theo đó, tùy vào nguyên nhân, bác sĩ hoặc chuyên gia sẽ đưa ra hướng dẫn thuốc cụ thể. Bao gồm:
Kem dưỡng ẩm phục hồi da
Nếu trẻ bị nứt kẽ tai cho khô da, không cần sử dụng thuốc mà chỉ cần dùng kem dưỡng ẩm hàng ngày để cải thiện tình trạng và phòng ngừa nứt kẽ tai tái phát.
Bởi kem dưỡng ẩm có khả năng khôi phục hàng rào lipid biểu bì (skin barrier), hạn chế tình trạng mất nước qua da (TEWL – transepidermal water loss) và làm dịu viêm nhẹ, nhờ đó giảm tình trạng da khô ráp, nứt nẻ lý tưởng.
Các nghiên cứu lâm sàng cũng cho thấy việc dưỡng ẩm thường xuyên có thể giảm khoảng 50 – 60% nguy cơ bùng phát viêm da cơ địa ở trẻ nhỏ.
Cách chọn kem dưỡng ẩm phù hợp cho trẻ bị nứt kẽ tai:
- Da khô nhẹ, bong vảy ít: cha mẹ nên chọn dạng kem (cream) vì kết cấu thấm nhanh, không gây nhờn rít, phù hợp với da trẻ nhỏ. Nên ưu tiên các sản phẩm chứa Glycerin, Ceramide, Shea butter – những thành phần giúp cấp ẩm sâu, củng cố hàng rào bảo vệ da và giảm bong tróc hiệu quả.
- Da khô nứt rõ, rát hoặc bong mảng: nên chọn dạng thuốc mỡ (ointment) chứa các hoạt chất như Petrolatum (Vaseline) và Panthenol, có khả năng tạo lớp màng bảo vệ da, giảm mất nước qua da và làm dịu vết nứt nhanh chóng, đồng thời hỗ trợ phục hồi da tổn thương và ngăn nhiễm khuẩn thứ phát.
- Da nhạy cảm, dễ kích ứng: nên ưu tiên sản phẩm không chứa hương liệu, cồn hay paraben để tránh làm da tổn thương thêm. Thành phần lý tưởng là Mineral oil và Glyceryl stearate – đều là những thành phần giúp dưỡng ẩm dịu nhẹ, an toàn cho cả vùng da mỏng như kẽ tai.
Cách dùng kem dưỡng cho trẻ bị nứt kẽ tai:
- Nên thoa 2 – 3 lần/ngày, ngay sau khi tắm hoặc rửa mặt khi da còn ẩm, bởi đây là thời điểm để cấp ẩm và để khóa ẩm tốt nhất.
- Duy trì đều trong 7 – 10 ngày đầu, sau đó giảm còn 1 – 2 lần/ngày khi làn da ổn định, giảm khô nứt.
- Không nên bôi quá dày hoặc kết hợp nhiều loại cùng lúc (có thể gây bít tắc lỗ chân lông vùng tai) và khiến tình trạng nặng hơn.
Trẻ bị nứt kẽ tai bôi thuốc gì – Thuốc bôi chống viêm
Sau khi thăm khám, nếu vùng nứt kẽ tai của trẻ có dấu hiệu viêm đỏ, ngứa nhiều, sưng nhẹ do viêm da cơ địa, kích ứng xà phòng, các chuyên gia có thể tư vấn sử dụng thuốc bôi chống viêm chứa Hydrocortisone 1% (loại dành riêng cho trẻ em). Đây là một loại corticosteroid có tác dụng nhẹ, giúp giảm viêm, ngứa, sưng và làm dịu các kích ứng trên da mà vẫn an toàn khi dùng ngắn ngày cho trẻ nhỏ.
Cha mẹ chỉ cần thoa một lớp thật mỏng lên vùng da tổn thương, 1 lần/ngày trong khoảng 3 – 5 ngày liên tiếp, sau đó ngưng. Việc kéo dài thời gian sử dụng có thể khiến da của trẻ bị mỏng đi, gia tăng thêm tình trạng nhạy cảm, kích ứng.
Đó cũng là lý do mà cha mẹ chỉ nên dùng mỏng hoặc gây kích ứng, vì vậy chỉ nên dùng Hydrocortisone 1% khi có chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ nhi khoa.
Còn nếu như vùng nứt kẽ tai của trẻ bị viêm nặng, bác sĩ sẽ cân nhắc việc chỉ định kháng sinh uống hoặc thuốc chống viêm toàn thân như Mupirocin 2% hoặc Fusidic acid 2%.
Đặc biệt lưu ý, cha mẹ tuyệt đối không tự ý dùng các loại thuốc mỡ corticoid mạnh hơn (như betamethasone, clobetasol…) hoặc cho bé uống kháng sinh khi chưa có chỉ định, hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa, vì có thể gây tác dụng phụ không mong muốn, thậm chí làm trầm trọng hơn tình trạng nứt kẽ tai của trẻ.
Trẻ bị nứt kẽ tai bôi thuốc gì? – Thuốc bôi kháng nấm
Nếu vùng da quanh tai của trẻ xuất hiện dịch vàng, mảng ẩm, vảy dính hoặc có mùi hôi, rất có thể trẻ đã bị nhiễm nấm da (fungal infection). Tình trạng này thường gặp ở trẻ ra nhiều mồ hôi, không lau khô tai kỹ sau khi tắm hoặc gội đầu, tạo môi trường ẩm cho nấm phát triển.
Trong trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc bôi kháng nấm chứa Clotrimazole 1% (Canesten) hoặc Miconazole (Daktarin). Hai hoạt chất này thuộc nhóm azole antifungal, có tác dụng ức chế sự phát triển của nấm Candida và nấm sợi da (Dermatophytes) – nguyên nhân phổ biến gây viêm, ngứa và bong tróc ở vùng nếp gấp da.
Theo đó, cha mẹ nên thoa thuốc 2 lần/ngày (sáng và tối), sau khi rửa sạch và lau khô nhẹ nhàng vùng da kẽ tai đang tổn thương.
Thời gian sử dụng thuốc kháng nấm thông thường là 7 – 10 ngày, hoặc theo chỉ định của bác sĩ nếu tổn thương lan rộng hoặc tái phát.
Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần lưu ý, không nên bôi đồng thời thuốc kháng nấm với thuốc corticoid nếu chưa có hướng dẫn chuyên khoa, vì có thể làm giảm triệu chứng nhất thời nhưng không diệt được nấm hoàn toàn, khiến bệnh dễ tái phát.
Viêm da tiếp xúc do kích ứng hóa chất
Trong trường hợp viêm da tiếp xúc do kích ứng hóa chất khiến da bị tổn thương hàng rào bảo vệ, dẫn đến đỏ rát, ngứa và bong tróc, bác sĩ thường ưu tiên sử dụng các loại kem làm dịu và phục hồi như A-Derma Exomega hoặc Eucerin Baby Repair Cream. Những sản phẩm này chứa thành phần làm dịu nhanh cảm giác khô rát, đồng thời bổ sung dưỡng chất tự nhiên để khôi phục lớp màng bảo vệ tự nhiên của da – vốn đã bị phá vỡ khi tiếp xúc hóa chất.
Còn nếu vùng da bị viêm đỏ nhiều, sưng hoặc ngứa dữ dội, bác sĩ có thể kê thêm Hydrocortisone 1% dùng ngắn hạn nhằm giảm viêm cấp tính và kiểm soát phản ứng kích ứng. Theo American Academy of Dermatology – Contact Dermatitis in Children, việc kết hợp kem phục hồi và corticosteroid nhẹ giúp da ổn định nhanh hơn, giảm khó chịu và ngăn tổn thương lan rộng.
Chăm sóc và phòng ngừa tái phát nứt kẽ tai ở trẻ
Theo các chuyên gia Da liễu, việc chăm sóc đúng cách là chìa khóa để điều trị và ngăn ngừa tái phát nứt kẽ tai ở trẻ. Bằng cách:
- Giữ cho vùng tai của trẻ luôn sạch và khô, ba mẹ chỉ cần lau nhẹ phần tai mỗi ngày bằng gạc mềm hoặc khăn cotton để hạn chế ẩm ướt và giảm nguy cơ nhiễm nấm hoặc viêm da.
- Không gãi hoặc bóc vảy, vì có thể làm tổn thương da, gây chảy máu và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Lựa chọn các sản phẩm chăm sóc trẻ phù hợp, lành tính, không bôi dầu gội hoặc các sản phẩm chăm sóc da của người lớn lên vùng tai của trẻ để tránh tình trạng kích ứng thêm cho da.
- Tránh để nước xà phòng, dầu gội mạnh tiếp xúc với vùng tổn thương khi tắm, vì các chất tẩy rửa có thể khiến da khô hơn và làm chậm quá trình lành vết thương.
- Dưỡng ẩm thường xuyên bằng các sản phẩm dưỡng ẩm, cấp ẩm dịu nhẹ, không hương liệu, chiết xuất từ thành phần thiên nhiên để vừa phục hồi hàng rào bảo vệ da và ngăn nứt tái phát, vừa đảm bảo an toàn cho làn da nhạy cảm của trẻ
Hy vọng với những chia sẻ trên đây của Daibaccare đã giúp cha mẹ hiểu rõ trẻ bị nứt kẽ tai bôi thuốc gì. Khi trẻ bị nứt kẽ tai, cha mẹ cần xác định rõ nguyên nhân, đưa bé đến bác sĩ để được thăm khám và chỉ định thuốc phù hợp. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc vì có thể khiến tình trạng của bé nặng hơn. Việc kết hợp chăm sóc đúng cách, dưỡng ẩm đều và tránh kích ứng sẽ giúp da bé mau lành, giảm đau ngứa và ngăn tái phát nứt kẽ tai hiệu quả.
