Sắt là một vi chất cần thiết cho cơ thể đặc biệt là với sức khỏe mẹ bầu. Việc thiếu sắt khi mang thai có thể dẫn tới nguy cơ thiếu máu thiếu sắt, nguy cơ sinh non, trẻ sinh ra nhẹ cân hoặc các vấn đề dị tật thai nhi. Nên việc bổ sung sắt trước khi mang thai là cần thiết để đảm bảo cho mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh.
I – Vai trò quan trọng của sắt
Sắt là khoáng chất cần thiết cho cơ thể để tăng trưởng và phát triển. Vai trò dinh dưỡng chính của sắt là hỗ trợ quá trình tạo hồng cầu. Sắt được ưu tiên cung cấp cho các tế bào hồng cầu trên tất cả các hệ cơ quan khác, bao gồm cả não, ở thai nhi đang phát triển và trẻ nhỏ để hỗ trợ tổng hợp huyết sắc tố, một loại protein trong hồng cầu mang oxy từ phổi đến tất cả các bộ phận của cơ thể và myoglobin, một loại protein cung cấp oxy cho cơ bắp.
Mọi tế bào và hệ cơ quan trong cơ thể đều cần sắt để phát triển thích hợp và thực hiện chức năng trao đổi chất tiếp theo. Trong khi thiếu máu do thiếu sắt có liên quan đến các triệu chứng lâm sàng, thì thiếu sắt ở cấp độ mô và không nhất thiết là thiếu máu là nguyên nhân gây ra rối loạn chức năng cơ quan ở tình trạng thiếu sắt.
Các triệu chứng về hoạt động cơ quan kém xuất hiện trước khi bắt đầu thiếu máu và tồn tại sau khi tình trạng thiếu máu được giải quyết sau khi điều trị bằng sắt.
Vai trò quan trọng của sắt đối với cơ thể
Khó có thể ước tính chính xác gánh nặng thiếu sắt do có nhiều định nghĩa khác nhau về tình trạng thiếu sắt được sử dụng trên toàn thế giới. Khoảng 2 tỷ trong số 7,2 tỷ người trên trái đất bị thiếu máu, trong đó nguyên nhân gốc rễ là do thiếu sắt, ước tính khoảng 25% đến 50%. Các nghiên cứu dự đoán chỉ ra rằng khoảng 2 đến 4 tỷ người, hoặc khoảng một phần tư đến một nửa dân số thế giới, có thể bị thiếu sắt.
Các nhà khoa học đang nghiên cứu sắt để hiểu sắt ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào. Đóng góp quan trọng nhất của sắt đối với sức khỏe là ngăn ngừa bệnh thiếu máu do thiếu sắt và các vấn đề liên quan:
– Phụ nữ mang thai: Khi mang thai, lượng máu trong cơ thể người phụ nữ tăng lên nên cần nhiều chất sắt hơn cho bản thân và đứa con đang lớn. Nhận quá ít chất sắt khi mang thai làm tăng nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt ở phụ nữ và nguy cơ trẻ sơ sinh bị nhẹ cân, sinh non và lượng sắt thấp. Nhận quá ít chất sắt cũng có thể gây hại cho sự phát triển trí não của trẻ. Sắt rất quan trọng cho sự phát triển trí não của bé trước và sau khi chào đời.
Bổ sung đủ chất sắt khi mang thai cũng rất quan trọng đối với em bé sau khi bé chào đời. Trong 3 tháng cuối của thai kỳ, em bé của bạn đang xây dựng một lượng sắt dự trữ sẽ tồn tại được từ 4 đến 6 tháng sau khi sinh.
– Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ nhỏ có thể dẫn đến chậm phát triển trí não, giảm khả năng chú ý. Khi được 6 đến 9 tháng tuổi khi đã hết lượng sắt dự trữ, trẻ rất dễ bị thiếu sắt vì vậy việc bổ sung sắt từ những nguồn thức ăn giàu sắt hay những thực phẩm bổ sung là cần thiết.
– Thiếu máu mạn tính: Một số bệnh mãn tính như viêm khớp dạng thấp , bệnh viêm ruột và một số loại ung thư có thể cản trở khả năng sử dụng chất sắt dự trữ của cơ thể. Bổ sung thêm chất sắt từ thực phẩm hoặc chất bổ sung thường không làm giảm tình trạng thiếu máu do bệnh mạn tính gây ra vì sắt được chuyển từ tuần hoàn máu đến nơi lưu trữ. Phương pháp điều trị chính cho bệnh thiếu máu do bệnh mạn tính là điều trị căn bệnh tiềm ẩn.
II – Có nên bổ sung sắt trước khi mang thai không?
Câu trả lời là có. Phụ nữ ở độ tuổi sinh sản thường hay phải đối mặt với nguy cơ cao bị thiếu máu thiếu sắt do hàng tháng đều trải qua chu kỳ kinh nguyệt khiến cơ thể thiếu hụt một lượng máu.
Ngoài ra, phụ nữ sinh nở nhiều lần cũng có nguy cơ thiếu sắt cao hơn sau mỗi lần sinh con. Vì thế để đảm bảo đủ nhu cầu sắt của mẹ trong thời kỳ mang thai, cơ thể mẹ bầu cần phải có lượng dự trữ sắt ít nhất 300mg trước khi thụ thai. Việc bổ sung sắt trước khi mang thai giúp mẹ bầu có thể dự trữ lượng sắt nhất định, giảm đáng kể áp lực bổ sung đủ nhu cầu sắt trong thời kỳ mang thai và đem lại kết quả tốt hơn cho quá trình thai nghén.
Việc bổ sung sắt và axit folic hàng ngày hiện được Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) khuyến nghị như một phần của chăm sóc tiền sản, nhằm giảm nguy cơ sinh con nhẹ cân, thiếu máu ở bà mẹ và thiếu sắt. Việc bổ sung sắt hàng ngày trong suốt thai kỳ, bắt đầu càng sớm càng tốt sau khi thụ thai, được khuyến khích ở mọi quốc gia. Mặc dù hiệu quả đã được chứng minh và được áp dụng rộng rãi trong các chương trình chăm sóc tiền sản, việc sử dụng bổ sung sắt và axit folic cho phụ nữ chuẩn bị mang thai vẫn còn hạn chế.
Những lý do cho điều này bao gồm việc thiếu tuân thủ, lo ngại về sự an toàn của việc bổ sung sắt cho những người phụ nữ đã được cung cấp đủ lượng sắt cần thiết. Việc uống sắt trước khi mang thai không bị thiếu máu là một giải pháp thay thế được khuyến nghị để ngăn ngừa thiếu máu và cải thiện kết quả thai kỳ ở những khu vực có tỷ lệ thiếu máu ở phụ nữ mang thai thấp hơn 20%.
III – Mẹ nên bổ sung sắt trước khi mang thai bao lâu là đủ?
Theo khuyến nghị của WHO, phụ nữ chuẩn bị mang thai nên bổ sung từ 15 – 30mg sắt nguyên tố mỗi ngày tối thiểu từ 1 – 3 tháng trước khi mang bầu là tốt nhất. Với những phụ nữ có sức khỏe tốt và chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh thì nên chủ động bổ sung sắt thường xuyên, ngay cả khi chưa có ý định mang thai. Đặc biệt, đối với những phụ nữ có tiền sử bệnh thiếu máu, suy nhược cơ thể nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ bổ sung sắt phù hợp trước khi mang thai để có một thai kỳ khỏe mạnh.
Bổ sung sắt trước khi mang thai là cần thiết
Ngoài sắt ra, trước khi mang thai mẹ cũng cần chú ý bổ sung một số vitamin và khoáng chất cần thiết khác như canxi, omega 3, đặc biệt là bổ sung acid folic trước khi mang thai giúp ngăn ngừa nguy cơ dị tật ống thần kinh cho thai nhi, giảm biến chứng sảy thai và sinh non trong thai kỳ.
IV – Các thực phẩm bổ sung sắt trước khi mang thai
Cách đơn giản và thân thiện nhất để bổ sung sắt trước khi mang bầu đó là thêm vào chế độ ăn hàng ngày những thực phẩm giàu sắt, việc này là cần thiết để dự phòng thiếu sắt kể cả khi bạn không có ý định mang thai. Một số loại thực phẩm giàu sắt mà bạn có thể thêm vào thực đơn hàng ngày:
1. Thịt đỏ
Các loại thịt đỏ không những giàu protein mà còn có chứa hàm lượng sắt cao, đặc biệt kể đến là thịt bò, thịt cừu…
2. Gan và nội tạng động vật
Ngoài thịt đỏ thì đây cũng là nguồn sắt dồi dào cho mẹ và thai nhi. Chẳng những vậy, nội tạng động vật và gan còn rất giàu vitamin A, B và choline, rất cần thiết cho sự phát triển não bộ của thai nhi.
3. Động vật thân mềm
Các loại động vật thân mềm như ngao, sò, ốc, hến… có hàm lượng sắt cao thích hợp cho mẹ bổ sung sắt dự trữ trước khi mang thai.
4. Cá hồi
Đây là một nguồn thực phẩm tuyệt vời không chỉ bổ sung sắt để cải thiện tình trạng thiếu máu mà còn cung cấp những dưỡng chất cần thiết cho mẹ trước khi mang thai như omega-2, vitamin B12 và vitamin D giúp duy trì cơ thể khỏe mạnh cho cả mẹ bầu và thai nhi.
Các thực phẩm giàu sắt cho phụ nữ chuẩn bị mang thai
5. Các loại đậu
Đậu rất giàu chất xơ, sắt, protein và các chất dinh dưỡng cần thiết khác. Trong các loại đậu thì đậu trắng có hàm lượng sắt cao nhất. Đặc biệt, đây là một nguồn chất béo tốt cần thiết cho sự phát triển của thai nhi.
6. Rau xanh đậm
Các loại rau lá xanh đậm như rau chân vịt, bông cải xanh, cải xoăn… tuy không phải nguồn thực phẩm chính bổ sung sắt nhưng lại rất giàu vitamin C giúp làm tăng khả năng hấp thu sắt cho cơ thể.
7. Yến mạch
Đây là một loại ngũ cốc có chứa nhiều chất xơ hòa tan và vitamin cần thiết cho cơ thể. Ngoài ra, yến mạch còn giúp cung cấp các khoáng chất cần thiết như sắt, canxi, magie, photpho. Vì thế, yến mạch giúp ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt cho mẹ và thai nhi.
8. Các loại hạt
Các loại hạt như hạt điều, hạnh nhân, mắc ca,… có chứa nhiều chất béo tốt và các vitamin, khoáng chất cần thiết khác cho cơ thể mẹ chuẩn bị mang thai đặc biệt là sắt. Trong các loại hạt còn chứa omega 3 giúp ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt ở mẹ và phát triển não bộ ở thai nhi.
V – Uống bổ sung sắt trước khi mang thai như thế nào?
Ăn thức ăn giàu sắt là yếu tố chủ chốt trong việc dự phòng thiếu máu do thiếu sắt trước khi mang thai. Vậy có nên uống sắt trước khi mang thai không? Câu trả lời là có vì trong một số trường hợp cơ thể không nhận đủ sắt từ chế độ ăn uống, việc sử dụng thêm một số chế phẩm bổ sung sắt như các loại thuốc bổ sung sắt trước khi mang thai là cần thiết để có đủ lượng sắt dự trữ cho cơ thể chuẩn bị cho một thai kỳ khỏe mạnh.
Các chế phẩm bổ sung sắt tồn tại ở nhiều dạng như dạng viên nang, viên nhai, viên nén hoặc dung dịch uống. Trước khi có lựa chọn uống sắt trước khi mang bầu theo dạng viên hay nước, bạn có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Có 2 phương pháp bổ sung sắt: Uống một tuần liên tục trong nhiều tháng hoặc uống hằng ngày mỗi đợt từ 2-4 tháng. Cần lưu ý, mức độ sắt được hấp thu có thể khác nhau giữa các dạng muối. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định việc uống bổ sung sắt với axit folic theo cách sử dụng đầu tiên để giảm nguy cơ thiếu máu, thiếu sắt trong thời kỳ mang thai.
Vậy nên uống sắt trước khi mang thai bao lâu là đủ? Như đã đề cập ở trên, nên bổ sung sắt trước khi mang thai tối thiểu 3 tháng, tình trạng thiếu máu sẽ chấm dứt và tình hình dự trữ sắt được cải thiện sau 7 tháng.
Như vậy, việc bổ sung sắt bằng cách thay đổi chế độ ăn là điều cần thiết, tuy nhiên việc uống sắt trước khi có bầu cũng là một phương pháp giúp dự trữ sắt trước khi mang thai cần thiết đặc biệt với những phụ nữ có nguy cơ thiếu máu thiếu sắt trước đó.
Viên uống bổ sung sắt trước khi mang thai Ausfebis là sản phẩm được nhập khẩu nguyên hộp từ Úc bởi Đại Bắc Group. Sản phẩm sử dụng sắt hữu cơ bisglycinate dễ hấp thụ hơn và sinh khả dụng cao hơn nhờ khả năng hòa tan tốt ở pH sinh lý, ít bị ảnh hưởng bởi thức ăn và pH dạ dày. Bên cạnh đó, viên uống Ausfebis còn bổ sung vitamin C giúp tăng hấp thụ sắt trong đường tiêu hóa, cùng sự kết hợp với acid folic và calcium folinate giúp giảm nguy cơ thiếu máu cho mẹ và thai nhi, giảm nguy cơ trẻ bị nhẹ cân và dị tật bẩm sinh.
Viên uống bổ sung sắt cho mẹ bầu Ausfebis (*)
Lưu ý: (*) Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
V – Lưu ý khi bổ sung sắt trước khi mang thai
Để cho việc bổ sung sắt trước khi mang bầu an toàn và đem lại hiệu quả cao cho cả mẹ bầu và thai nhi thì chị em cần chú ý những lưu ý sau:
– Không uống sắt cùng lúc với canxi và sữa vì có thể làm giảm hấp thụ sắt, nên uống cách nhau ít nhất 2 giờ đồng hồ.
– Tránh uống sắt vào buổi tối vì có thể gây ra nóng trong người, khó ngủ.
– Để tăng cường khả năng hấp thu sắt mẹ có thể uống kết hợp cùng vitamin C hoặc bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C như cam, chanh, quýt, các loại rau màu xanh đậm.
– Sử dụng các thực phẩm bổ sung sắt như viên uống có thể khiến cơ thể bị kích ứng đường tiêu hóa, gây táo bón nên bà bầu cần kết hợp uống sắt với ăn nhiều chất xơ và bổ sung nhiều nước để hạn chế nguy cơ táo bón.
Ngoài ra, những trường hợp uống một lượng lớn sắt cùng lúc có thể gây ra các biểu hiện ngộ độc sắt. Các trường hợp quá liều có thể dẫn đến việc tăng nồng độ sắt tự do và nồng độ huyết sắc tố trong máu, dư thừa hàm lượng sắt dự trữ. Kết quả dẫn đến những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi. Như vậy để đảm bảo tính hiệu quả và an toàn mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung sắt.
Tham khảo ý kiến bác sĩ khi bổ sung sắt trước khi mang thai
Như vậy, việc bổ sung sắt trước khi mang thai là cần thiết để dự phòng thiếu máu thiếu sắt và cũng góp phần vào Điều này cũng góp phần vào sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi và giảm nguy cơ sinh non, nhiễm trùng hậu sản, và các vấn đề sức khỏe khác sau sinh. Vì vậy, nếu bạn có kế hoạch mang thai, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để nhận được sự tư vấn chính xác về lượng sắt cần bổ sung mỗi ngày, cũng như loại viên sắt phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
Nếu có thắc mắc về việc bổ sung sắt trước khi mang thai hoặc muốn tìm hiểu thêm thông tin về viên uống bổ sung sắt cho mẹ bầu Ausfebis, bạn vui lòng gọi đến tổng đài (miễn phí cước) 1800 1125 để được dược sĩ của Đại Bắc Care tư vấn.
