Nấm da đầu ở trẻ em là một trong những bệnh da liễu phổ biến và nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh có thể gây viêm, sẹo, khiến tóc không mọc lại. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ dễ nhầm lẫn nấm da đầu với gàu hay rụng tóc thông thường, từ đó bỏ qua. Bài viết dưới đây của Daibaccare sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ dấu hiệu sớm, nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa nấm da đầu đúng cách ở trẻ em để bảo vệ da đầu khỏe mạnh cho con ngay từ sớm.
Nấm da đầu ở trẻ là gì?
Nấm da đầu (hắc lào da đầu hoặc dân gian hay nói là chốc đầu) là tình trạng thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ trong độ tuổi từ 3 – 12 tuổi.
Theo nghiên cứu có tiêu đề A Current Diagnostic and Therapeutic Challenge: Tinea Capitis được đăng tải trên Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ cho biết, nấm da đầu ở trẻ em (tên tiếng Anh ringworm of the scalp – nấm vòng ở da đầu hay Tinea Capitis) là tình trạng các loại nấm thuộc nhóm Dermatophyte, nhất là các chi Trichophyton, Microsporum và Epidermophyton – tấn công vào lớp sừng của da đầu và nang tóc. Và nấm có thể lan từ người sang người, từ thú nuôi sang người, cũng như qua đồ vật như lược, mũ,nón, khăn, băng đô…
Khi nấm xâm nhập sâu, chúng không chỉ làm tóc gãy rụng, sẹo, hói tóc tại vùng bị nấm mà còn có thể ảnh hưởng đến vùng lông mày, lông mi của trẻ. Đây là lý do vì sao việc phát hiện sớm và can thiệp đúng cách là yếu tố then chốt giúp phòng ngừa biến chứng nấm da đầu ở trẻ.
Vì sao trẻ dễ bị nấm da đầu hơn người lớn?
Có 3 nguyên nhân chính khiến trẻ dễ bị nấm đầu hơn người lớn. Thứ nhất, da đầu của trẻ em trước tuổi dậy thì có tuyến bã nhờn hoạt động yếu hơn, dẫn đến thiếu lớp dầu tự nhiên để bảo vệ da đầu khỏi vi sinh vật. Chính môi trường “khô” này lại trở thành điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển và xâm nhập vào nang tóc.
Theo DermNet New Zealand (Tổ chức Da liễu học New Zealand), đây là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ mắc nấm da đầu ở trẻ cao hơn nhiều so với người trưởng thành.
Thứ hai, trẻ em thường có thói quen tiếp xúc gần trong môi trường học tập hoặc vui chơi, dễ dùng chung các vật dụng cá nhân như lược, mũ, khăn tắm… Những hành động tưởng chừng vô hại này lại là con đường lây lan chính của nấm da đầu.
Cuối cùng, khí hậu nóng ẩm đặc trưng của Việt Nam, kết hợp với thói quen vệ sinh không đều đặn, tiếp xúc với thú nuôi bị nhiễm nấm… cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc nấm da đầu ở trẻ em.
Một nghiên cứu với tiêu đề Management of tinea capitis in childhood đăng trên PubMed Central – National Institutes of Health (NIH, Hoa Kỳ) cho thấy nấm Microsporum canis và Trichophyton tonsurans thường xuất phát từ vật nuôi, đặc biệt là mèo và chó.
Dấu hiệu nhận biết sớm nấm da đầu ở trẻ em
Phát hiện sớm nấm da đầu là nền tảng giúp quá trình điều trị bệnh hiệu quả hơn và hạn chế nguy cơ rụng tóc vĩnh viễn ở trẻ.
Theo Healthline (Mỹ), một trong những biểu hiện đầu tiên là tóc rụng thành từng mảng nhỏ hoặc gãy sát chân tóc, để lại các “đốm đen” li ti trên da đầu — đây là nơi sợi tóc bị nấm làm yếu và gãy.
Bên cạnh đó, trẻ bị nấm da đầu thường có vảy trắng hoặc xám, bong tróc, vùng da đỏ hoặc hơi sưng. Một số trường hợp nặng hơn có thể xuất hiện ngứa, cảm giác đau rát khi chạm vào da đầu, do phản ứng viêm lan rộng.
Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành dạng Kerion — một thể viêm nặng với mảng sưng to, có mủ, đau và dễ để lại sẹo khiến tóc không mọc lại. Theo các chuyên gia từ Cleveland Clinic, đây là biến chứng thường gặp nhất khi nấm ăn sâu vào nang tóc và mô dưới da.
Đó là lý do mà khi thấy trẻ có những dấu hiệu ban đầu của nấm da đầu, cha mẹ cần đưa trẻ tới khám chuyên khoa sớm nhất để được chẩn đoán và hướng dẫn cách điều trị nấm da đầu ở trẻ em phù hợp, hạn chế biến chứng xảy ra. Tuỳ thuộc vào tình trạng, mức độ của bệnh mà các chuyên gia sẽ có phác đồ hiệu quả, đồng thời hướng dẫn cha mẹ cụ thể về cách hỗ trợ chữa cũng như phòng ngừa nấm tái phát.
Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay
- Nếu phát hiện mảng rụng tóc rộng, sưng đau, mủ, trẻ đau và khó chịu
- Nếu điều trị tại nhà 1-2 tuần không cải thiện, nấm lan rộng hoặc xuất hiện ở nhiều trẻ trong nhà.
- Nếu trẻ có hệ miễn dịch yếu, hoặc có tiền sử viêm da, cần khám chuyên khoa da liễu.
Phòng ngừa nấm da đầu ở trẻ em
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, theo các chuyên gia, nấm da đầu có thể phòng tránh hiệu quả bằng việc giữ vệ sinh cá nhân và hạn chế tiếp xúc với nguồn lây. Bằng cách:
- Giữ vệ sinh da đầu sạch sẽ: Gội đầu 2–3 lần/tuần bằng dầu gội dịu nhẹ, làm khô tóc hoàn toàn sau khi tắm, tránh để tóc ẩm đi ngủ để hạn chế nấm phát triển
- Không dùng chung đồ cá nhân: Tránh chia sẻ lược, mũ, khăn, gối, tai nghe… giữa các trẻ, bởi đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất
- Giặt và phơi khô vật dụng thường xuyên: Bào tử nấm có thể tồn tại lâu trên vải, vì vậy nên thường xuyên giặt khăn, mũ, gối của cả nhà bằng nước nóng và phơi nắng để diệt khuẩn.
- Kiểm tra thú nuôi trong nhà: Mèo và chó có thể mang nấm Microsporum canis lây sang trẻ. Vì thế, cha mẹ cần kiểm tra định kỳ và cách ly nếu thú cưng có dấu hiệu rụng lông, ngứa…
- Tăng cường thói quen vệ sinh cá nhân: Cần dạy trẻ rửa tay sau khi chơi, hạn chế vuốt tóc hoặc gãi đầu khi tay bẩn.
Khám da liễu khi có dấu hiệu nghi ngờ: Nếu thấy tóc rụng từng mảng, ngứa, bong vảy hoặc sưng da đầu – nên đưa trẻ đi khám sớm để điều trị kịp thời và ngăn sẹo trên da đầu.
Nấm da đầu ở trẻ em là bệnh nhiễm nấm rất phổ biến, nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, hoàn toàn có thể chữa khỏi mà không để lại di chứng. Vì thế, cha mẹ nên quan sát sớm dấu hiệu để can thiệp kịp thời, bảo vệ “mái tóc” của trẻ – biểu tượng sức khỏe tinh thần và thể chất ở trạng thái lý tưởng nhất.
