Sắt là khoáng chất cần thiết cho sức khỏe cơ thể đặc biệt là đối với những người có nguy cơ cao thiếu máu thiếu sắt. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể bổ sung sắt vì việc bổ sung thừa sắt có thể gây nhiều biến chứng cho cơ thể. Vậy người bình thường có uống sắt được không?
I – Nhu cầu sắt của 1 người bình thường là bao nhiêu?
Nhu cầu sắt là một yếu tố quan trọng trong sức khỏe của người trưởng thành. Sắt là một khoáng chất thiết yếu mà cơ thể cần để tạo ra hemoglobin, một protein trong tế bào hồng cầu có nhiệm vụ vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và cơ quan.
Sắt cũng đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh hóa khác, bao gồm sản xuất năng lượng, duy trì hệ miễn dịch, và tổng hợp DNA. Do đó, việc cung cấp đủ sắt cho cơ thể là cần thiết để duy trì sức khỏe tổng thể.
Nhu cầu sắt ở người trưởng thành khác nhau tùy thuộc vào giới tính, độ tuổi, và tình trạng sức khỏe. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nam giới trưởng thành cần khoảng 8 mg sắt mỗi ngày, trong khi phụ nữ trưởng thành cần khoảng 18 mg mỗi ngày.
Nhu cầu sắt của một người bình thường
Sự khác biệt này chủ yếu là do phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có nguy cơ thiếu sắt do mất máu hàng tháng qua chu kỳ kinh nguyệt. Mất máu này có thể dẫn đến việc giảm lượng sắt dự trữ trong cơ thể. Bổ sung sắt giúp ngăn ngừa thiếu máu và các triệu chứng liên quan như mệt mỏi, chóng mặt và suy giảm khả năng tập trung.
Phụ nữ mang thai và cho con bú có nhu cầu sắt cao hơn nữa, thường là từ 27 mg đến 30 mg mỗi ngày, do phụ nữ mang thai cần nhiều sắt hơn để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi và tăng cường lượng máu trong cơ thể.
Thiếu sắt trong thai kỳ có thể dẫn đến các biến chứng như sinh non, trẻ sinh ra nhẹ cân và suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh. Do đó, việc bổ sung sắt trong giai đoạn mang thai là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và bé.
II – Vậy người bình thường có nên bổ sung sắt không?
Câu trả lời là CÓ, người bình thường có nên bổ sung sắt. Sắt là một khoáng chất cần thiết cho cơ thể con người, đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sinh lý, bao gồm việc vận chuyển oxy trong máu, duy trì chức năng não, và tăng cường hệ miễn dịch.
Thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu, một tình trạng mà cơ thể không sản xuất đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh, dẫn đến mệt mỏi, yếu ớt, và giảm hiệu suất làm việc. Do đó, bổ sung sắt là điều cần thiết đối với người bình thường để duy trì sức khỏe tối ưu đặc biệt là phụ nữ trưởng thành trong độ tuổi sinh sản bởi do kỳ kinh nguyệt sinh lý khiến họ dễ bị thiếu máu thiếu sắt hơn so với nam giới trưởng thành.
Tuy nhiên việc người bình thường uống sắt nên được tiếp cận một cách thận trọng, chỉ nên bổ sung thực phẩm chức năng và sản phẩm bổ sung trong một khoảng thời gian nhất định và với liều lượng phù hợp.
Người bình thường có nên uống sắt không?
Việc bổ sung sắt không cần thiết có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng do thừa sắt. Thừa sắt có thể gây tích tụ sắt trong các cơ quan như gan, tim và tụy, dẫn đến tổn thương và các bệnh lý như xơ gan, bệnh tim mạch và tiểu đường.
Các nghiên cứu cho thấy, nếu một người bình thường khỏe mạnh có chế độ ăn uống đa dạng và cân bằng, bao gồm các nguồn thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, gia cầm, cá, đậu, và rau xanh, thì họ thường đã nhận đủ lượng sắt cần thiết. Sắt từ thực phẩm được hấp thụ và sử dụng hiệu quả bởi cơ thể, và nguy cơ thừa sắt từ chế độ ăn uống bình thường là rất thấp.
III – Người bình thường có thể bổ sung sắt bằng những cách nào?
Việc bổ sung sắt dự phòng cũng cần thiết đối với người bình thường để duy trì sức khỏe tối ưu. Dưới đây là những cách phổ biến mà người bình thường có thể bổ sung sắt:
1. Bổ sung những thực phẩm giàu sắt
Một trong những cách tự nhiên và hiệu quả nhất để bổ sung sắt là thông qua chế độ ăn uống. Sắt có trong hai dạng chính: sắt heme và sắt non-heme. Sắt heme là sắt có nguồn gốc từ động vật, dễ hấp thu hơn so với sắt non-heme, thường có trong thực vật.
– Sắt heme: Các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, và gan là nguồn cung cấp sắt heme dồi dào. Ngoài ra, thịt gia cầm như gà và vịt, cũng như các loại hải sản như cá hồi, cá mòi, và nghêu, cũng chứa một lượng lớn sắt heme.
– Sắt non-heme: Đối với những người ăn chay hoặc ăn chay trường, việc bổ sung sắt có thể thông qua các nguồn thực vật như đậu lăng, đậu đen, đậu nành, đậu Hà Lan, hạt chia, hạt bí ngô, và các loại hạt khác. Các loại rau lá xanh đậm như cải bó xôi, cải xoăn, và rau chân vịt cũng là nguồn cung cấp sắt non-heme tốt.
2. Kết hợp với những thực phẩm giàu vitamin C
Vitamin C được biết đến với khả năng tăng cường hấp thu sắt. Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C cùng với các bữa ăn có chứa sắt có thể giúp cơ thể hấp thụ sắt hiệu quả hơn. Các thực phẩm giàu vitamin C bao gồm cam, chanh, dâu tây, kiwi, ớt chuông đỏ, và bông cải xanh.
3. Bổ sung sắt qua các chế phẩm bổ sung
Đối với những người khó đạt đủ lượng sắt cần thiết chỉ qua chế độ ăn uống, việc sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung sắt có thể là một giải pháp hữu ích. Các viên uống bổ sung sắt thường có sẵn dưới nhiều dạng bào chế khác nhau như dạng viên, dạng nước hay nhiều dạng sắt khác nhau như sắt hữu cơ và sắt vô cơ. Sắt hữu cơ thường được các chuyên gia khuyên dùng bởi khả năng hấp thu tốt hơn so với sắt vô cơ.
Nếu bạn băn khoăn trong việc lựa chọn sản phẩm bổ sung sắt, thì có thể tham khảo Viên uống bổ sung sắt Ausfebis. Sản phẩm được nhập khẩu nguyên hộp từ Úc bởi Đại Bắc Group, có thành phần chính là Sắt Bisglycinate với sinh khả dụng cao, tăng hiệu quả hấp thu sắt và không bị ảnh hưởng bởi thức ăn, giảm tác dụng phụ không mong muốn.
Bên cạnh đó, Ausfebis còn bổ sung vitamin C trong thành phần giúp tăng khả năng hấp thu sắt và acid folic cần thiết cho sự hình thành, phát triển của các tế bào mới, trong đó có tế bào tạo máu và tế bào thần kinh.
Viên uống bổ sung sắt Ausfebis
(*) Sản phẩm không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh
4. Tăng cường sức khỏe đường ruột
Một yếu tố ít được chú ý nhưng quan trọng trong việc hấp thu sắt là sức khỏe đường ruột. Hệ vi sinh vật trong ruột đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng, bao gồm sắt.
Việc duy trì một hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh thông qua việc ăn uống các thực phẩm giàu chất xơ, sử dụng men vi sinh, và tránh các thực phẩm có hại cho đường ruột như đồ ăn nhanh và đồ ăn chứa nhiều đường có thể cải thiện khả năng hấp thu sắt của cơ thể.
5. Bổ sung sắt theo chu kỳ
Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là những người có chu kỳ kinh nguyệt nhiều hoặc kéo dài, có nguy cơ cao bị thiếu sắt. Trong những trường hợp này, bổ sung sắt theo chu kỳ, tức là sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung sắt trong suốt hoặc sau kỳ kinh nguyệt, có thể giúp cân bằng lượng sắt trong cơ thể và ngăn ngừa thiếu máu. Tuy nhiên, điều này nên được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ để tránh nguy cơ thừa sắt.
6. Quản lý lượng sắt tiêu thụ
Việc quản lý lượng sắt tiêu thụ hàng ngày là quan trọng để tránh thiếu hoặc thừa sắt. Thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu, trong khi thừa sắt có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như tổn thương gan và các bệnh tim mạch.
Người trưởng thành nên tuân thủ theo khuyến nghị về nhu cầu sắt hàng ngày (8-18 mg đối với người bình thường, 27 mg đối với phụ nữ mang thai). Việc theo dõi chế độ ăn uống và sử dụng các công cụ như nhật ký thực phẩm có thể giúp bạn kiểm soát lượng sắt tiêu thụ.
7. Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc đạt đủ nhu cầu sắt hàng ngày, hoặc nếu bạn có các triệu chứng của thiếu máu do thiếu sắt, như mệt mỏi, chóng mặt, hoặc da xanh xao, bạn nên tìm đến sự tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ. Họ có thể giúp bạn xác định nguyên nhân gây thiếu sắt và đề xuất các biện pháp bổ sung thích hợp, bao gồm thay đổi chế độ ăn uống, bổ sung thực phẩm chức năng, hoặc thậm chí điều trị y tế nếu cần thiết.
IV – Những triệu chứng khi bổ sung sắt nên ngưng?
Sắt là một khoáng chất thiết yếu cho cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất hemoglobin, vận chuyển oxy trong máu, và hỗ trợ nhiều chức năng sinh lý khác. Tuy nhiên, việc bổ sung sắt không đúng cách, đặc biệt là khi tiêu thụ quá nhiều sắt, có thể gây ra những tác dụng phụ và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Dưới đây là những triệu chứng cảnh báo khi người bình thường bổ sung sắt nên ngưng và cần được theo dõi chặt chẽ.
1. Buồn nôn và nôn mửa
Một trong những triệu chứng đầu tiên và phổ biến nhất khi cơ thể nạp quá nhiều sắt là buồn nôn và nôn mửa. Khi lượng sắt vượt quá mức cơ thể cần, nó có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và ruột, dẫn đến cảm giác buồn nôn, khó chịu ở dạ dày, và trong nhiều trường hợp, người dùng có thể nôn mửa.
Nếu sau khi uống bổ sung sắt mà bạn cảm thấy buồn nôn hoặc nôn, đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy bạn nên ngưng sử dụng ngay và tham khảo ý kiến bác sĩ.
2. Đau bụng và tiêu chảy
Sắt là một nguyên tố khó hấp thu, và khi tiêu thụ quá nhiều, nó có thể gây ra sự khó chịu ở hệ tiêu hóa. Triệu chứng thường gặp bao gồm đau bụng, co thắt, và tiêu chảy. Sắt có thể làm tăng độ axit trong dạ dày, dẫn đến viêm loét dạ dày hoặc làm trầm trọng thêm các vấn đề tiêu hóa hiện có.
Tiêu chảy do bổ sung sắt có thể gây mất nước và rối loạn điện giải, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể. Nếu bạn trải qua đau bụng hoặc tiêu chảy liên tục sau khi bổ sung sắt, điều này là dấu hiệu cho thấy bạn cần ngưng sử dụng sản phẩm và tìm kiếm sự tư vấn y tế.
3. Táo bón
Ngược lại với tiêu chảy, táo bón cũng là một tác dụng phụ thường gặp khi bổ sung sắt. Sắt có thể làm chậm quá trình tiêu hóa, dẫn đến phân khô cứng và khó đi tiêu. Táo bón không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như trĩ hoặc nứt hậu môn nếu kéo dài.
Nếu bạn bắt đầu gặp phải tình trạng táo bón sau khi bổ sung sắt, nên cân nhắc giảm liều hoặc ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến chuyên gia.
4. Màu phân đen
Một tác dụng phụ không nguy hiểm nhưng cần lưu ý khi bổ sung sắt là phân có màu đen. Điều này xảy ra do sắt không hấp thu hết trong cơ thể và được thải ra ngoài qua phân. Mặc dù đây là một hiện tượng bình thường khi sử dụng sắt, nhưng nếu màu phân đen đi kèm với các triệu chứng khác như đau bụng, buồn nôn, hoặc chảy máu, bạn cần ngưng sử dụng và tìm kiếm sự giúp đỡ y tế ngay lập tức, vì đây có thể là dấu hiệu của tình trạng nghiêm trọng như xuất huyết tiêu hóa.
5. Tình trạng quá tải sắt
Tiêu thụ sắt quá mức trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng quá tải sắt, còn được gọi là hemochromatosis. Đây là một tình trạng mà cơ thể hấp thu quá nhiều sắt từ thực phẩm và không thể thải ra ngoài một cách hiệu quả, dẫn đến sự tích tụ sắt trong các cơ quan quan trọng như gan, tim, và tụy. Hemochromatosis có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan này và dẫn đến các bệnh như xơ gan, suy tim, tiểu đường, và thậm chí là ung thư.
Các triệu chứng của quá tải sắt bao gồm mệt mỏi, yếu ớt, đau khớp, rối loạn nhịp tim, và da trở nên sạm màu. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến quá tải sắt, việc ngưng bổ sung sắt ngay lập tức và tham khảo ý kiến bác sĩ là cực kỳ cần thiết.
6. Ngộ độc sắt cấp tính
Ngộ độc sắt cấp tính là một tình trạng nguy hiểm có thể xảy ra nếu một người tiêu thụ một lượng lớn sắt trong một thời gian ngắn, chẳng hạn như khi uống quá nhiều viên sắt cùng một lúc. Đây là một trường hợp cấp cứu y tế và có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, mất ý thức, và thậm chí là hôn mê hoặc tử vong.
Nếu bạn hoặc ai đó gặp phải tình trạng này, cần phải ngay lập tức đến bệnh viện để được xử lý kịp thời.
7. Khó thở và rối loạn nhịp tim
Một triệu chứng nguy hiểm khác khi cơ thể bị quá tải sắt là khó thở và rối loạn nhịp tim. Sắt tích tụ quá nhiều trong cơ thể có thể gây tổn thương cho cơ tim, dẫn đến suy tim và các vấn đề liên quan đến tuần hoàn.
Nếu sau khi bổ sung sắt, bạn bắt đầu cảm thấy khó thở, nhịp tim không đều, hoặc đau ngực, hãy ngưng ngay việc bổ sung và liên hệ với bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
8. Rối loạn thần kinh
Sắt cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh nếu bị tích tụ quá mức. Triệu chứng bao gồm đau đầu, chóng mặt, mất tập trung, và trong trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến các rối loạn tâm thần như lo âu hoặc trầm cảm.
Những dấu hiệu này có thể dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các nguyên nhân khác, nhưng nếu bạn nhận thấy bất kỳ sự thay đổi nào về tinh thần hoặc thần kinh sau khi bắt đầu bổ sung sắt, nên ngưng ngay việc sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
9. Phản ứng dị ứng
Dù không phổ biến, nhưng một số người có thể bị dị ứng với các thành phần trong viên uống bổ sung sắt, dẫn đến các phản ứng dị ứng như phát ban, ngứa, sưng, hoặc khó thở. Phản ứng dị ứng có thể nghiêm trọng và trong một số trường hợp có thể dẫn đến sốc phản vệ, một tình trạng nguy hiểm cần can thiệp y tế ngay lập tức. Nếu bạn có dấu hiệu của dị ứng sau khi uống bổ sung sắt, hãy ngưng sử dụng và tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức.
Các triệu chứng cần ngưng khi bổ sung sắt cho người bình thường
Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên khi bổ sung sắt, điều quan trọng là phải ngưng sử dụng ngay lập tức và tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia y tế. Đôi khi, các triệu chứng có thể được kiểm soát bằng cách điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi loại sắt bổ sung. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, việc ngưng hoàn toàn và thay đổi cách tiếp cận bổ sung sắt là cần thiết để bảo vệ sức khỏe.
Như vậy, người bình thường nên uống sắt để dự phòng tuy nhiên cần phải chú ý liều lượng và tần suất để hạn chế những tác dụng phụ không mong muốn. Nếu còn những thắc mắc về việc người bình thường uống sắt được không hoặc có câu hỏi về viên uống bổ sung sắt Ausfebis, vui lòng liên hệ 1800 1125 để dược sĩ của Đại Bắc Care giải đáp.
Tham khảo thêm:
