Việc răng bé bị mòn – do mất men răng hoặc cấu trúc răng không chỉ ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe răng miệng và sự phát triển hàm mặt tương lai của trẻ sau này. Nguyên nhân của tình trạng này do đâu và cách xử lý đúng là gì? Theo dõi ngay bài viết dưới đây của Daibaccare nhé!
Vì sao răng bé bị mòn?
Răng sữa của bé dễ bị mòn vì cấu trúc men và ngà của trẻ mỏng hơn so với răng trưởng thành. Nếu chăm sóc răng không đúng cách, cộng thêm các yếu tố ngoại sinh tác động khiến bề mặt răng hao mòn nhanh chóng.
Theo Tiến sĩ Alejandra Trejosn – nha sĩ nhi khoa (pediatric dentist) có chuyên môn sâu về chăm sóc răng miệng cho trẻ em chia sẻ nguyên nhân khiến răng bé bị mòn bao gồm:
- Nghiến răng khi ngủ (bruxism): Nhiều trẻ có thói quen nghiến hoặc siết răng vô thức vào ban đêm. Điều này dẫn đến mòn men do tiếp xúc răng-răng (attrition), đặc biệt ở bề mặt nhai. Thuật ngữ này đã được nhấn mạnh là nguyên nhân phổ biến của răng mòn ở trẻ (worn baby teeth)
- Ăn uống thực phẩm có tính axit cao: Các loại đồ uống có gas, nước hoa quả, hoặc thói quen uống nước trái cây thường xuyên giữa các bữa ăn lâu ngày có thể dẫn đến tình trạng xói mòn men răng (erosion), làm men mỏng dần và khiến răng bé dễ bị mòn hơn thông thường
- Vệ sinh răng miệng chưa đúng cách: Mảng bám thức ăn không được làm sạch dễ kết hợp với vi khuẩn, phá hủy men răng, khiến men răng mòn dần theo thời gian và có thể dẫn đến những vấn đề răng miệng khác như răng sâu, xỉn màu, viêm nướu ở trẻ…
- Men răng yếu bẩm sinh (enamel hypoplasia): Bé sinh non, thiếu dinh dưỡng hoặc mẹ thiếu vitamin D/canxi trong thai kỳ có thể khiến men răng của bé không phát triển đầy đủ. Khi đó răng dễ bị tổn thương và mòn nhanh hơn so với những trẻ sinh đủ tháng hoặc được cung cấp đủ vitamin D, canxi trong chế độ ăn hàng ngày
- Chải răng quá mạnh hoặc dùng kem có độ mài nhám cao: Điều này gây mài mòn vùng thân ngoài của răng (abrasion) dẫn đến răng mòn ở cổ răng, viền nướu
Răng bé bị mòn có đáng lo ngại không?
Có – và cần xử lý sớm tình trạng răng bé bị mòn càng sớm càng tốt. Bởi:
- Bé có thể đau nhức khi ăn đồ nóng/lạnh, từ đó bỏ ăn, quấy khóc, ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng thể chất và tinh thần
- Vi khuẩn dễ xâm nhập vào phần men răng yếu, gây sâu răng nhanh và viêm tủy. Nếu không điều trị, sâu răng có thể lan đến chân răng, ảnh hưởng răng vĩnh viễn và gây mất răng sớm
- Răng sữa mòn sớm ảnh hưởng đến không gian cho răng vĩnh viễn sau này, dễ dẫn đến mọc lệch, khấp khểnh và sai khớp cắn
- Trẻ bị tổn thương răng sớm có thể sợ đến nha sĩ, ảnh hưởng tâm lý lâu dài.
Cách khắc phục “răng bé bị mòn” theo hướng dẫn của chuyên gia
Khám và chẩn đoán chuyên sâu
Khi thấy răng bé bị mòn, cha mẹ cần đưa bé đến bác sĩ nha khoa nhi càng sớm càng tốt. Nha sĩ sẽ thăm khám và đánh giá mức độ mòn (nhẹ – trung bình – nặng), xác định nguyên nhân cụ thể (bruxism, erosion, abrasion, men yếu) từ đó đưa ra hướng xử lý phù hợp.
- Nếu nguyên nhân do nghiến răng: Nha sĩ có thể đeo máng nhai ban đêm giúp giảm lực ma sát
- Nguyên nhân do chế độ ăn: Nha sẽ sẽ điều chỉnh chế độ ăn bằng các cách như giảm đồ uống có gas, nước trái cây, không cho bé ngậm bình chứa thức uống có đường khi ngủ, uống thêm nước sau ăn để rửa trôi axit…
Phục hồi men răng bằng fluoride
Nếu tình trạng mòn răng của bé nặng hơn, nha sĩ sẽ sử dụng fluoride varnish tại phòng khám giúp tái khoáng và bảo vệ men răng yếu khỏi bị mòn thêm, giảm ê buốt và phòng ngừa sâu răng hiệu quả
Trám răng hoặc phục hồi cấu trúc răng
Nếu răng đã mòn đến ngà hoặc gây ê buốt, đau, khó chịu, nha sĩ có thể đắp trám composite, hoặc với trường hợp nghiêm trọng, dùng vương miện thép không gỉ (stainless steel crown) để bảo vệ cấu trúc răng và giữ vị trí cho răng vĩnh viễn sau này.
Phòng ngừa răng bé bị mòn
Giảm thiểu tác nhân gây mòn răng (tooth wear)
Hạn chế tiếp xúc với acid từ đồ ăn và đồ uống
Đồ uống có ga, trái cây nhiều axit và đồ ăn chua là nguyên nhân chính dẫn đến xói mòn men răng (erosion). Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) nhấn mạnh rằng tiếp xúc acid thường xuyên sẽ làm men răng giảm dần và dễ bị mòn
Vậy nên, nếu răng bé bị mòn, cha mẹ cần hạn chế hoặc không cho bé uống nước ngọt, nước trái cây đóng hộp thường xuyên; khuyến khích uống nước lọc sau ăn để trung hoà axit
Chải răng đúng kỹ thuật, đúng lực
Dùng lực quá mạnh hoặc kỹ thuật chải không đúng cũng dễ gây mài mòn viền nướu (abrasion), đặc biệt vùng cổ răng. ADA khuyến nghị sử dụng bàn chải lông mềm, chải nhẹ nhàng với chuyển động vòng tròn và không dùng lực chà xát ngang quá mạnh
Sử dụng kem đánh răng chứa fluoride để bảo vệ và phục hồi men răng
Việc sử dụng kem đánh răng có chứa fluoride có thể giúp phòng ngừa sâu răng và bảo vệ men răng khỏi bị tổn thương thêm. Trẻ dưới 3 tuổi nên dùng lượng kem tương đương hạt gạo, từ 3 tuổi trở lên lượng bằng hạt đậu.
Tuy nhiên, đối với những trẻ dưới 1 tuổi hoặc trẻ chưa biết nhổ kem đánh răng khi vệ sinh răng miệng, cha mẹ cần chọn những sản phẩm có thành phần lành tính, an toàn và đảm bảo không gây hại nếu trẻ chẳng may nuốt phải.
Điều chỉnh thói quen ăn uống & lối sống
- Không cho bé uống khi nằm ngủ: Việc bú bình đêm hoặc ngậm bình đựng chất ngọt khiến acid và đường bám lâu trong miệng, tạo môi trường ăn mòn. Vậy nên cha mẹ cần lau nhẹ miệng bé sau bú và hạn chế chế độ uống đường ban đêm
- Hạn chế ăn vặt nhiều lần mỗi ngày: Nhiều lần ăn vặt, đặc biệt thực phẩm chua ngọt và sữa chua có thể khiến men răng dễ bào mòn. Thay vào đó, các chuyên gia khuyến khích chế độ ăn gọn bữa, ưu tiên rau xanh, sữa, phô mai giúp cung cấp canxi và bảo vệ men răng
Khám nha định kỳ & theo dõi răng mòn
ADA khuyến nghị cho trẻ khám nha khoa lần đầu trong vòng 6 tháng sau khi mọc răng đầu tiên hoặc trước sinh nhật 1 tuổi, và tiếp tục khám định kỳ mỗi 6 tháng/lần. Việc này giúp phát hiện sớm tình trạng mòn men hoặc các vấn đề răng miệng khác để can thiệp kịp thời, ngừa biến chứng.
Chăm sóc sức khỏe răng miệng toàn diện gia đình
Để chăm sóc sức khỏe răng miệng toàn diện cho cả gia đình, điều quan trọng là ngăn ngừa nguy cơ lây truyền vi khuẩn gây sâu răng hoặc men răng yếu từ người lớn sang trẻ nhỏ.
Cha mẹ nên tránh dùng chung thìa, không để trẻ ngậm ti giả đã được mút qua miệng người lớn, và hạn chế hành vi chạm môi, hôn miệng – những thói quen tưởng chừng vô hại nhưng có thể khiến vi khuẩn từ miệng người lớn lây sang bé.
Bên cạnh đó, cả gia đình nên chủ động đi khám răng định kỳ, duy trì vệ sinh răng miệng đúng cách và đóng vai trò là tấm gương tích cực để trẻ noi theo. Khi trẻ được sống trong môi trường mà mọi người đều quan tâm đến sức khỏe răng miệng, các bé sẽ dễ dàng hình thành thói quen chăm sóc răng sớm và hiệu quả hơn.
Lời kết
Răng bé bị mòn là dấu hiệu men răng yếu, có thể dẫn đến sâu răng, ê buốt, mất răng sớm và rối loạn mọc răng vĩnh viễn. Nguyên nhân của tình trạng này bao gồm nghiến răng, ăn uống có axit, vệ sinh kém và men răng không hoàn chỉnh. Vậy nên cha mẹ cần đưa trẻ đến khám nha khoa để thăm khám và xử lý, đồng thời điều chỉnh chế độ ăn và tạo thói quen vệ sinh từ sớm để bảo vệ hàm răng khỏe đẹp cho bé.
