Nhận biết dấu hiệu thiếu sắt sau sinh là việc làm quan trọng mẹ không nên bỏ qua. Bởi nếu không phát hiện sớm và bổ sung sắt kịp thời cơ thể có thể phải đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe như mệt mỏi, chán ăn, thiếu máu… Nếu bạn cũng đang quan tâm tới vấn đề này hãy cùng Đại Bắc Care tìm hiểu ngay trong bài viết này.
I – Dấu hiệu thiếu sắt sau sinh mẹ nên biết
Sắt là nhân tố quan trọng tham gia vào quá trình tái tạo máu và là thành phần của huyết sắc tố có trong hồng cầu. Thiếu sắt không chỉ dẫn tới tình trạng thiếu máu mà còn gây nên nhiều vấn đề khác về sức khỏe.
Mẹ sau sinh là đối tượng dễ bị thiếu sắt, tình trạng này kéo dài sẽ gây nên những bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là thiếu máu. Đây là tình trạng các tế bào hồng cầu không có khả năng cung cấp đủ oxy cho cơ thể. Điều này khiến mẹ bỉm cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, tim đập nhanh.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ thiếu sắt khi mang thai lên tới 30% và tỷ lệ thiếu máu do thiếu sắt sau sinh cũng tương tự như vậy. Điều này có nghĩa cứ 3 mẹ sau sinh có 1 mẹ bị thiếu máu. Nguyên nhân chủ yếu của thiếu máu được xác định là do thiếu sắt.
Do đó, việc nhận biết sớm các biểu hiện thiếu sắt sau sinh rất quan trọng, giúp mẹ phát hiện và bổ sung sắt kịp thời, tránh gặp phải những biến chứng không mong muốn.
Dưới đây là một số biểu hiện của thiếu sắt sau sinh thường gặp:
1. Nhịp thở dồn dập
Đây là dấu hiệu thiếu sắt sau khi sinh phổ biến và dễ nhận thấy. Hemoglobin là thành phần chứa nhiều sắt, chúng sẽ chịu trách nhiệm vận chuyển oxy tới các mô. Nếu như thiếu hụt hemoglobin nghĩa là lượng sắt không đủ hấp thụ sẽ khiến cho việc vận chuyển oxy tới các mô khác bị sụt giảm. Đồng thời, nhiều bộ phận khác trên cơ thể cũng không nhận được đủ lượng oxy cần thiết để phục vụ cho các hoạt động. Vì vậy, ngay cả khi mẹ bỉm thực hiện những hoạt động bình thường như đi bộ, leo cầu thang cũng cảm thấy khó thở, tim đập nhanh.
Mẹ bỉm thở dốc khi đi bộ hoặc leo cầu thang.
Tình trạng này xảy ra là khi cơ bắp không nhận đủ được lượng oxy cần thiết nên bắt buộc cơ thể phải điều chỉnh lại. Từ đó, thúc đẩy nhịp thở trở nên dồn dập hơn nhằm đẩy oxy đến những bộ phận và cơ quan khác nhau. Nếu như tình trạng này diễn ra trong thời gian dài có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như suy phổi, suy tim, to tim…
2. Rụng tóc – Triệu chứng thiếu sắt sau sinh
Thêm một dấu hiệu thiếu sắt sau sinh bạn có thể nhận biết đó là tình trạng rụng tóc. Theo một số nghiên cứu cho thấy trong sắt có chứa chất khoáng chiếm một lượng lớn trong máu.
Việc tạo nên hemoglobin là chức năng quan trọng không thể thiếu của sắt. Nếu như máu thiếu sắt sẽ khiến cho phần chân tóc cũng bị ảnh hưởng. Lúc này, chân tóc trở nên yếu và dễ bị tổn thương do thiếu chất dinh dưỡng dẫn tới tình trạng rụng tóc.
Để cân bằng lượng sắt trong máu là cải thiện chế độ ăn, thực phẩm giàu sắt và chứa những thành phần làm tăng khả năng hấp thụ sắt.
3. Móng tay giòn dễ bị gãy
Đây cũng là dấu hiệu cho thấy thiếu máu thiếu sắt sau sinh mà mẹ bỉm có thể gặp phải. Nếu bạn nhận thấy móng tay của mình trở nên giòn hơn hoặc có hình thìa. Hiện tượng này còn được gọi là koilonychia.
Móng tay giòn và dễ bị gãy.
Dấu hiệu thiếu sắt sau sinh ở móng tay thường bắt đầu với tình trạng móng giòn dễ gãy và nứt. Sau một thời gian, móng tay có hình thìa và thường xuất hiện ở phần giữa của móng, các cạnh được nâng lên để tạo về ngoài tròn như chiếc thìa.
Tình trạng móng tay giòn hoặc hình thìa thường hiếm gặp. Chúng chỉ xảy ra trong những trường hợp bị thiếu máu nặng do thiếu sắt.
4. Màu da nhợt nhạt dấu hiệu thiếu sau sinh bị thiếu sắt
Để nhận biết mẹ bỉm có bị thiếu sắt sau khi sinh không bạn có thể quan sát làn da. Khi cơ thể thiếu sắt thường có làn da xanh xao, nhợt nhạt đi.
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do khi thiếu sắt, cơ thể sẽ không thể tạo nên đủ lượng huyết sắc tố. Huyết sắc tố có màu đỏ, nên khi bị thiếu sẽ khiến cho da không còn được hồng hào và khỏe mạnh như bình thường.
Những bộ phận có thể dễ dàng nhận thấy dấu hiệu này như môi, gương mặt, móng tay…
5. Có cảm giác thèm ăn bất thường
Có một số trường hợp mẹ sau sinh thiếu sắt sẽ cảm thấy thèm một số món ăn kỳ lạ và bất thường như phấn, bụi bẩn, giấy hoặc đất sét. Hoặc có thể là mẹ bầu thèm ăn những thực phẩm không có giá trị dinh dưỡng.
Việc bị cám dỗ bởi những món đồ ăn này có thể khiến mẹ sau sinh ăn phải những chất độc hại, gây ảnh hưởng tới sức khỏe và chất lượng sữa. Do đó, nếu mẹ bỉm nhận thấy bản thân mình có những biểu hiện như thèm món ăn kỳ lạ nên uống nước để giảm cơn thèm. Đồng thời, tới bệnh viện để bác sĩ thăm khám chẩn đoán tình trạng sức khỏe của mình.
6. Đau đầu, mất ngủ biểu hiện thiếu sắt ở phụ nữ
Ngoài những dấu hiệu thiếu sắt sau sinh nêu trên một số mẹ bỉm còn gặp phải tình trạng đau đầu, mất ngủ, hoa mắt, chóng mặt….
Mẹ bỉm hay bị đau đầu.
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do não bộ không nhận đủ lượng oxy làm tăng áp lực lên mạch máu. Từ đó, gây nên tình trạng đau đầu, mất ngủ.
Bên cạnh đó, thiếu oxy cũng khiến cho các bộ phận khác trên cơ thể trở nên mệt mỏi hơn.
7. Đánh trống ngực
Tình trạng tim đập nhanh cũng có thể là một trong những dấu hiệu thiếu sắt sau sinh tương đối phổ biến. Khi cơ thể bị thiếu máu do thiếu sắt nồng độ hemoglobin thấp khiến cho tim mạch phải làm việc nhiều hơn để cung cấp oxy tới các bộ phận khác trong cơ thể.
Đây được xem là nguyên nhân dẫn tới tình trạng nhịp tim không đều hoặc có cảm giác tim đập nhanh hơn bình thường.
8. Có dấu hiệu bất thường ở chân và miệng
Có nhiều dấu hiệu thiếu sắt ở phụ nữ sau sinh giúp bạn có thể dễ dàng nhận biết. Một trong số đó là tình trạng bất thường ở khoang miệng của mẹ bỉm. Khi quan sát bên trong miệng, nếu như lưỡi bị nhạt màu hoặc viêm, sưng, thì đây có thể là dấu hiệu bị thiếu sắt. Ngoài ra, miệng của mẹ bỉm cũng thường có cảm giác bị khô, môi khô và nứt nẻ hơn, đặc biệt là ở vùng khóe miệng.
Ngoài ra, thiếu sắt cũng khiến cho cơ thể dễ rơi vào trạng thái bồn chồn, đứng ngồi không yên. Theo khoa học thì đây là hội chứng chân bồn chồn.
Hội chứng này sẽ biểu hiện rõ ràng hơn vào ban đêm, thời điểm mà cơ thể nghỉ ngơi. Lúc này, chân có xu hướng bị ngứa ngáy, khó chịu nên mẹ bỉm khó đi vào giấc ngủ.
Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ người thiếu sắt gặp phải dấu hiệu này chiếm khoảng 25%. Những triệu chứng này sẽ trở nên nặng hơn dựa vào mức độ thiếu sắt.
9. Dấu hiệu thiếu sắt sau sinh gây mệt mỏi
Sau sinh mệt mỏi là điều khó tránh khỏi đối với những mẹ bỉm. Bởi việc chăm con mất nhiều thời gian nên không được nghỉ ngơi nhiều nên dễ bị mệt mỏi.
Tuy nhiên, mệt mỏi cũng có thể là dấu hiệu của tình trạng thiếu sắt sau sinh. Ngoài việc cơ thể không có đủ lượng huyết sắc tố để đưa oxy đến các mô và cơ bắp, trái tim của bạn còn phải làm việc nhiều hơn để bơm oxy đi khắp cơ thể. Điều này sẽ khiến cho cơ thể của bạn cảm thấy mệt mỏi, khó chịu.
Mẹ bỉm cảm thấy mệt mỏi thường xuyên.
Do mệt mỏi được xem là điều bình thường của cuộc sống sau sinh nên mẹ bỉm thường chủ quan bỏ qua. Khi cơ thể không được bổ sung sắt đầy đủ còn khiến mẹ bỉm đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe khác.
10. Lo lắng
Ở phụ nữ sau sinh, dấu hiệu thiếu sắt thường gặp là lo lắng, căng thẳng. Bởi thiếu oxy sẽ kích hoạt hệ thần kinh giao cảm có vai trò như bàn đạp ga của cơ thể. Ngoài ra, do thiếu sắt cũng khiến cho nhịp tim tăng lên và khiến bạn mẹ bỉm cảm thấy căng thẳng ngay cả khi có đủ thời gian để thư giãn.
11. Suy giảm trí nhớ
Nhiều nhà khoa học đã chứng minh tình trạng thiếu sắt sau sinh trong thời gian dài có thể dẫn tới việc suy giảm trí nhớ và khả năng tư duy, trí thông minh ở con người.
Phụ nữ mang thai và sau sinh là đối tượng dễ bị tác động đặc biệt là khi không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng. Do đó, chị em không nên chủ quan khi gặp phải dấu hiệu này.
12. Một số triệu chứng thiếu sắt ở phụ nữ sau sinh khác
Ngoài những dấu hiệu thiếu sắt sau sinh nêu trên, chị em cũng có thể nhận thấy một số triệu chứng khác như:
Chân tay lạnh: Thiếu sắt khiến cho máu không cung cấp đủ oxy cần thiết đến các bộ phận nên khiến cho chân tay bị lạnh.
Dễ bị nhiễm trùng: Bởi sắt cần thiết cho một hệ miễn dịch khỏe mạnh. Vì vậy, nếu như thiếu sắt có thể khiến cho mẹ sau sinh dễ bị mắc phải nhiều bệnh hơn so với bình thường.
Kinh nguyệt nhiều: Bình thường kinh nguyệt của chị em chỉ kéo dài trong khoảng 4-5 ngày và số lượng máu bạn mất đi trong thời kỳ này khoảng 2-3 muỗng canh. Tuy nhiên, nếu như bạn bị ra nhiều máu kinh nguyệt và phải thay băng vệ sinh sau ít hơn 2 giờ hãy đến gặp bác sĩ phụ khoa của bạn.
II – Nên làm gì khi có dấu hiệu thiếu sắt sau sinh?
Sắt là một chất khoáng vô cùng cần thiết đối với cơ thể, giúp hỗ trợ tổng hợp myoglobin và hemoglobin hiệu quả. Không chỉ vậy, sắt còn có vai trò quan trọng trong việc tạo thành nhân tế bào và thúc đẩy hệ miễn dịch trở nên khỏe mạnh hơn.
Cơ thể sau sinh nếu thiếu sắt trong một thời gian dài có thể dẫn tới nhiều vấn đề nguy hiểm cho sức khỏe. Mẹ sau sinh có thể gặp phải các vấn đề như rụng tóc, mệt mỏi, tim đập nhanh, da sần sùi…Những triệu chứng này thường nghiêm trọng hơn khi cơ thể bị thiếu sắt. Ngoài ra, mẹ sau sinh bị thiếu sắt dễ tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh.
Khi mẹ bị thiếu sắt sau sinh, sữa mẹ không đủ nên có thể phải cai sữa sớm. Điều này dẫn tới tình trạng trẻ chậm tăng cân, hệ miễn dịch của trẻ không tốt và chậm phát triển.
Chính vì vậy, việc phòng ngừa thiếu sắt là yếu tố quan trọng và cần thiết. Tuy nhiên, ngoài việc dựa trên những dấu hiệu thiếu sắt sau sinh nêu trên để xác định chính xác mình có đang thực sự thiếu sắt hay không bạn cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa. Tùy vào mức độ thiếu sắt nặng hay nhẹ bác sĩ sẽ đưa ra liều lượng sắt cần bổ sung khác nhau.
1. Thiếu sắt ở mức độ nhẹ
Nếu mẹ bỉm sau sinh bị thiếu sắt ở mức độ nhẹ có thể chỉ cần điều chỉnh qua chế độ ăn uống hàng ngày và kết hợp cùng với viên sắt bổ sung. Bạn nên ưu tiên lựa chọn những sản phẩm có hàm lượng sắt cao như:
– Các loại thịt đỏ: Thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, gan động vật…
Bổ sung sắt qua chế độ ăn uống hàng ngày.
– Động vật có vỏ như: Cua, ốc, sò, trai,…
– Các loại rau có màu xanh đậm: Rau bí, bông cải xanh, rau bina….
2. Dấu hiệu thiếu sắt sau sinh mức độ nặng
Trong trường hợp mẹ sau sinh có nguy cơ thiếu sắt cao có thể bổ sung viên sắt, axit folic. Như vậy sẽ đảm bảo đủ sắt cho mẹ cũng như tạo điều kiện thuận lợi để con phát triển khỏe mạnh.
Khi bổ sung sắt qua thực phẩm chức năng, dạng viên uống mẹ bỉm nên tham khảo và lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Sử dụng theo đúng liều lượng khuyến cáo của bác sĩ chuyên khoa.
WHO khuyến cáo mẹ sau sinh nên tiếp tục duy trì uống sắt 6 – 2 tuần sau sinh với liều lượng 30-60mg để giảm tình trạng thiếu máu sau sinh và sau đó duy trì liều sinh lý.
Mẹ sau sinh không nên dừng thuốc sắt khi bị táo bón. Việc bổ sung sắt cần thực hiện theo đúng thời gian, chỉ định của bác sĩ. Nếu bị táo bón, việc cần làm là trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cách xử lý hoặc chỉ định sử dụng sang loại khác.
Trên đây là những dấu hiệu thiếu sắt khi mang thai bạn có thể dựa vào để nhận biết. Tuy nhiên, để biết chính xác mình có thiếu sắt hay không mẹ bỉm nên đi thăm khám để có sự hướng dẫn chỉ định từ bác sĩ. Nếu như bạn còn có câu hỏi nào liên quan tới vấn đề này cần chúng tôi hỗ trợ thêm vui lòng liên hệ với dược sĩ của Đại Bắc Care qua hotline 1800.1125 (miễn cước phí).
