Thiếu máu do thiếu sắt là một trong những bệnh lý khá phổ biến, đặc biệt đối với chị em đang trong giai đoạn mang thai hoặc cho con bú. Tuy nhiên, nhu cầu sắt của mỗi người ở một giai đoạn sẽ khác nhau. Vì vậy, có không ít người băn khoăn những ai không nên uống sắt? Những ai nên uống sắt? Để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về vấn đề trên, trong bài viết này dược sĩ của Đại Bắc Care sẽ giải đáp chi tiết.
I – Uống sắt có tác dụng như thế nào đối với sức khỏe?
Sắt là một trong những nguyên tố vi lượng thiết yếu đối với cơ thể con người, cùng với các yếu tố như kẽm, magie, đồng, selen và canxi. Việc bổ sung sắt mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm:
– Ngăn ngừa thiếu sắt: Uống sắt là phương pháp hiệu quả để duy trì mức sắt trong cơ thể ở trạng thái bình thường. Những người có nguy cơ thiếu sắt hoặc đã bị thiếu sắt thường được khuyến nghị sử dụng viên sắt để điều trị hoặc phòng ngừa tình trạng này.
– Khắc phục tình trạng thiếu máu do thiếu sắt: Sắt đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất hemoglobin, một thành phần thiết yếu trong hồng cầu. Thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu, và việc bổ sung sắt giúp khôi phục mức hemoglobin bình thường, cải thiện tình trạng thiếu máu.
– Hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ: Sắt không chỉ cần thiết cho việc tạo máu mà còn quan trọng cho sự phát triển não bộ và khả năng nhận thức của trẻ. Thiếu sắt có thể làm giảm khả năng tập trung, ghi nhớ và học tập của trẻ. Bổ sung sắt đầy đủ giúp cải thiện các vấn đề này và hỗ trợ quá trình học tập của trẻ.
Bổ sung sắt đúng cách mang đến nhiều tác dụng cho sức khỏe.
– Tăng cường sức mạnh cơ bắp: Sắt cần thiết cho việc sản xuất myoglobin, một protein giúp vận chuyển và lưu trữ oxy cho cơ bắp. Thiếu sắt có thể làm giảm lượng myoglobin, ảnh hưởng đến khả năng co cơ và sức bền. Việc bổ sung đủ sắt giúp cải thiện sức mạnh cơ bắp và hiệu suất tập luyện.
– Giảm bầm tím da: Sắt hỗ trợ quá trình đông máu và lành vết thương. Thiếu sắt có thể dẫn đến tình trạng bầm tím dưới da và vết thương lâu lành. Bổ sung sắt giúp khắc phục tình trạng này.
– Nâng cao hệ miễn dịch: Sắt là yếu tố quan trọng trong việc kích hoạt nhiều loại tế bào miễn dịch như lymphocyte và macrophage. Bổ sung sắt giúp cơ thể duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh.
II – Những ai không nên uống sắt?
Dù sắt mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho sức khỏe, không phải ai cũng nên bổ sung sắt. Dưới đây là một số nhóm đối tượng nên cân nhắc trước khi bắt đầu uống sắt, hoặc nên tránh hoàn toàn việc bổ sung sắt:
1. Bệnh nhân mắc Hemochromatosis di truyền
Những ai không nên bổ sung sắt? Theo các bác sĩ những người mắc bệnh Hemochromatosis không nên bổ sung sắt.
Hemochromatosis di truyền khiến cơ thể hấp thụ và tích tụ quá nhiều sắt từ chế độ ăn uống. Điều này dẫn đến hiện tượng nhiễm độc sắt, có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho nhiều cơ quan trong cơ thể, bao gồm gan, hệ tiêu hóa và thận.
Việc bổ sung sắt thêm vào cơ thể những người mắc Hemochromatosis có thể làm tình trạng nhiễm độc sắt trở nên trầm trọng hơn, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, đau bụng, rối loạn chức năng gan và thận.
2. Bệnh nhân mắc một số bệnh lý huyết học
Các bệnh lý huyết học như hồng cầu tròn di truyền, bệnh huyết sắc tố, tan máu bẩm sinh, và rối loạn sinh tủy có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu. Tuy nhiên, những bệnh nhân mắc các bệnh này thường gặp phải tình trạng dư thừa sắt trong cơ thể.
Người mắc một số bệnh lý huyết học không nên bổ sung sắt.
Bổ sung sắt trong những trường hợp này không những không giúp cải thiện tình trạng thiếu máu mà còn có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng do thừa sắt. Từ đó, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như tổn thương nội tạng và rối loạn chức năng sinh tủy. Vì vậy, đây cũng là câu trả lời những ai không nên uống sắt.
3. Người mắc một số bệnh đường tiêu hóa
Các bệnh lý đường tiêu hóa như ung thư đường tiêu hóa, viêm ruột, và ung thư dạ dày có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ và sử dụng sắt trong cơ thể. Bổ sung sắt trong các tình trạng này có thể dẫn đến các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, buồn nôn, nôn mửa và đau bụng.
Các vấn đề tiêu hóa có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng này, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể. Do đó, người mắc các bệnh đường tiêu hóa nên tránh việc bổ sung sắt hoặc thực hiện dưới sự giám sát y tế chặt chẽ.
4. Người đang sử dụng một số loại thuốc
Những ai không nên bổ sung sắt? Nếu bạn đang dùng các loại thuốc kháng sinh nhóm quinolon hoặc tetracyclin, thuốc kháng acid, hoặc hormone tuyến giáp, hãy lưu ý khi bổ sung sắt. Sắt có thể làm giảm hiệu quả của các loại thuốc này và tăng nguy cơ gặp phải tác dụng phụ. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh liều lượng hoặc thời điểm sử dụng thuốc.
5. Người bị dị ứng với sắt
Một số người có thể gặp phản ứng dị ứng khi bổ sung sắt, với các triệu chứng như phát ban, ngứa, hoặc khó thở. Nếu bạn có tiền sử dị ứng với sắt hoặc gặp phải các triệu chứng bất thường khi sử dụng, hãy ngừng sử dụng ngay lập tức và tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ.
III – Những ai nên uống sắt?
Ngoài việc tìm hiểu những ai không nên uống sắt bạn cũng nên nắm được những ai nên bổ sung sắt. Bởi nhu cầu sắt có thể thay đổi tùy thuộc vào từng giai đoạn của cuộc sống và các yếu tố sức khỏe cá nhân. Dưới đây là các nhóm đối tượng nên cân nhắc việc bổ sung sắt để duy trì sức khỏe tối ưu.
1. Phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai là nhóm đối tượng có nhu cầu sắt cao. Trong thời kỳ mang thai, cơ thể người mẹ cần sản xuất thêm lượng máu để cung cấp oxy và dinh dưỡng cho thai nhi đang phát triển. Sắt là thành phần quan trọng trong hemoglobin, protein chịu trách nhiệm vận chuyển oxy trong máu. Theo khuyến nghị, phụ nữ mang thai nên bổ sung khoảng 30 mg sắt mỗi ngày để đảm bảo đủ lượng sắt cần thiết cho cả mẹ và bé.
Mẹ bầu nên bổ sung sắt hàng ngày.
Thiếu sắt trong thai kỳ có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu, làm tăng nguy cơ sinh non, thai nhi kém phát triển, và các vấn đề sức khỏe khác cho cả mẹ và em bé. Bổ sung sắt giúp giảm nguy cơ những biến chứng này và hỗ trợ sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.
Ngoài việc bổ sung sắt, phụ nữ mang thai nên duy trì chế độ ăn uống cân bằng và giàu các nguồn thực phẩm chứa sắt như thịt đỏ, gan động vật, rau xanh, và các loại hạt. Cũng cần lưu ý rằng vitamin C có thể tăng cường sự hấp thu sắt từ thực phẩm, vì vậy nên kết hợp thực phẩm giàu vitamin C trong bữa ăn. Đây chính là câu trả lời dành cho ai đang băn khoăn những ai nên bổ sung sắt?
2. Phụ nữ đang cho con bú
Phụ nữ đang cho con bú cần một lượng sắt tăng cường để phục hồi lượng sắt mất đi trong quá trình sinh con và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cả mẹ và bé thông qua sữa mẹ. Mặc dù nhu cầu sắt không cao bằng trong thời kỳ mang thai, việc bổ sung sắt vẫn rất quan trọng để phòng ngừa tình trạng thiếu sắt và đảm bảo chất lượng sữa mẹ.
Thiếu sắt trong giai đoạn cho con bú có thể dẫn đến mệt mỏi, giảm sức đề kháng và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của người mẹ. Bổ sung sắt giúp cải thiện tình trạng này và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh, vì sắt cũng là thành phần quan trọng trong sự hình thành hồng cầu và chức năng não bộ của trẻ.
3. Trẻ em và thanh thiếu niên
Những ai nên uống sắt? Trẻ em và thanh thiếu niên có nhu cầu sắt đặc biệt cao, đặc biệt là trong các giai đoạn tăng trưởng nhanh, như giai đoạn dậy thì. Sắt hỗ trợ quá trình tạo máu và phát triển toàn diện, bao gồm cả sự phát triển trí não và khả năng nhận thức. Thiếu sắt ở trẻ em có thể dẫn đến các vấn đề như giảm khả năng học tập, mệt mỏi, và khả năng tập trung kém.
Trẻ em cũng là đối tượng nên bổ sung sắt.
Đối với trẻ em từ 6 tháng đến 4 tuổi, lượng sắt khuyến nghị khoảng 11 mg mỗi ngày. Trong khi đó, thanh thiếu niên nữ cần khoảng 15 mg sắt mỗi ngày do mất máu trong chu kỳ kinh nguyệt. Đối với thanh thiếu niên nam, nhu cầu sắt là khoảng 11 mg mỗi ngày. Bổ sung sắt cho trẻ em và thanh thiếu niên nên được thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ để đảm bảo liều lượng phù hợp và an toàn.
4. Người bị thiếu máu do thiếu sắt
Thiếu máu do thiếu sắt là một tình trạng phổ biến khi cơ thể không có đủ sắt để sản xuất hemoglobin, dẫn đến việc giảm số lượng hồng cầu và khả năng vận chuyển oxy. Những người bị thiếu máu do thiếu sắt có thể gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi, chóng mặt, khó thở, và nhịp tim nhanh.
Đối với những người được chẩn đoán thiếu máu do thiếu sắt, việc bổ sung sắt là cần thiết để điều trị và phục hồi mức sắt trong cơ thể. Liều lượng sắt cần thiết sẽ tùy thuộc vào mức độ thiếu máu và các yếu tố cá nhân. Bác sĩ sẽ kê đơn viên uống bổ sung sắt và theo dõi tình trạng sức khỏe để điều chỉnh liều lượng cho phù hợp.
5. Người ăn chay hoặc chế độ ăn thiếu sắt
Những người theo chế độ ăn chay hoặc chế độ ăn kiêng có thể gặp khó khăn trong việc cung cấp đủ lượng sắt cần thiết do sắt từ thực vật có tỷ lệ hấp thu thấp hơn so với sắt từ động vật. Các nguồn sắt từ thực vật bao gồm đậu, hạt, rau xanh, và ngũ cốc nguyên hạt, nhưng chúng thường chứa sắt không heme, loại sắt ít hấp thu hơn.
Để cải thiện sự hấp thu sắt từ thực phẩm, người ăn chay nên kết hợp các nguồn thực phẩm giàu vitamin C trong bữa ăn, như cam, dâu tây, và ớt chuông. Bổ sung sắt có thể là cần thiết cho những người theo chế độ ăn chay để đảm bảo cơ thể nhận đủ lượng sắt cần thiết.
6. Người mắc một số bệnh lý mãn tính
Người mắc các bệnh lý mãn tính như bệnh thận mạn tính, bệnh viêm nhiễm mãn tính hoặc các rối loạn tiêu hóa có thể gặp tình trạng thiếu sắt do cơ thể không thể hấp thụ hoặc sử dụng sắt hiệu quả. Trong các tình trạng này, bổ sung sắt có thể giúp cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể và giảm các triệu chứng liên quan đến thiếu sắt.
7. Phụ nữ bị chảy máu kinh nguyệt nhiều
Phụ nữ bị chảy máu kinh nguyệt nhiều, còn được gọi là rong kinh, thường có nguy cơ cao bị thiếu sắt do mất máu liên tục trong chu kỳ kinh nguyệt. Sự mất máu này có thể làm giảm lượng sắt trong cơ thể, dẫn đến tình trạng thiếu sắt và thiếu máu.
Khi phụ nữ trải qua chảy máu kinh nguyệt nhiều, việc bổ sung sắt có thể giúp cải thiện tình trạng thiếu máu và hỗ trợ cơ thể phục hồi sau mất máu. Lượng sắt cần bổ sung có thể cao hơn so với nhu cầu thông thường, tùy thuộc vào mức độ mất máu và tình trạng sức khỏe cá nhân. Để điều chỉnh liều lượng bổ sung sắt phù hợp, phụ nữ nên tham khảo ý kiến bác sĩ và thực hiện các xét nghiệm để đánh giá mức độ thiếu sắt.
Phụ nữ ra lượng máu kinh nhiều nên cân nhắc việc bổ sung sắt.
Ngoài việc bổ sung sắt, phụ nữ bị chảy máu kinh nguyệt nhiều cũng nên cân nhắc chế độ ăn uống giàu sắt và vitamin C để cải thiện sự hấp thu sắt và hỗ trợ sức khỏe toàn diện. Một chế độ ăn uống cân bằng, bao gồm thực phẩm như thịt đỏ, rau xanh, và các loại hạt, cùng với việc bổ sung sắt hợp lý, có thể giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và giảm thiểu các vấn đề liên quan đến thiếu sắt.
8. Người sau phẫu thuật
Người đã trải qua phẫu thuật, đặc biệt là các phẫu thuật lớn hoặc có liên quan đến mất máu, cũng nên cân nhắc việc bổ sung sắt. Trong quá trình phẫu thuật, cơ thể có thể mất một lượng lớn máu, dẫn đến giảm lượng sắt và hồng cầu trong máu. Điều này có thể gây ra tình trạng thiếu máu, khiến cơ thể mệt mỏi, yếu đuối và làm chậm quá trình hồi phục.
Việc bổ sung sắt sau phẫu thuật là rất quan trọng để hỗ trợ quá trình tái tạo hồng cầu và cải thiện mức hemoglobin. Từ đó giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng hơn. Sắt giúp tăng cường khả năng vận chuyển oxy đến các tế bào, điều này rất cần thiết cho sự phục hồi sức khỏe và tăng cường sức đề kháng của cơ thể sau phẫu thuật.
Tuy nhiên, việc bổ sung sắt nên được thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo liều lượng phù hợp và không gây tác dụng phụ. Đặc biệt, bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe và nhu cầu sắt cụ thể của từng bệnh nhân để đưa ra kế hoạch bổ sung sắt an toàn và hiệu quả.
9. Người hiến máu thường xuyên
Người hiến máu thường xuyên là nhóm đối tượng cần chú ý đến việc bổ sung sắt. Hiến máu định kỳ có thể dẫn đến sự suy giảm lượng sắt trong cơ thể, vì lượng máu mất đi cần được thay thế bằng việc sản xuất hồng cầu mới. Nếu không bổ sung sắt đầy đủ, cơ thể có thể bị thiếu sắt, dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, yếu ớt, và giảm khả năng tập trung.
Để duy trì mức sắt ổn định, người hiến máu thường xuyên nên theo dõi lượng sắt trong cơ thể và bổ sung sắt nếu cần thiết. Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm để kiểm tra mức sắt và đưa ra lời khuyên về việc bổ sung sắt phù hợp. Việc bổ sung sắt sẽ giúp đảm bảo cơ thể luôn có đủ nguyên liệu để sản xuất hồng cầu và duy trì sức khỏe tối ưu.
IV – Bổ sung sắt cần lưu ý điều gì để tăng khả năng hấp thu
Sau khi biết được những ai không nên uống sắt và những ai nên uống sắt bạn cũng cần tìm hiểu thêm để nắm được cách bổ sung sắt đúng cách, tăng khả năng hấp thu. Vì vậy, nếu bạn thuộc trường hợp cần bổ sung sắt hãy lưu ý tới một số vấn đề dưới đây:
Viên uống bổ sung sắt Ausfebis được nhiều người lựa chọn.
– Uống sắt khi bụng đói: Sắt được hấp thu tốt khi uống khi bụng đói, tức là khoảng 1 giờ trước bữa ăn hoặc 2 giờ sau bữa ăn. Điều này giúp tối ưu hóa sự hấp thu sắt, vì thức ăn có thể làm giảm khả năng hấp thụ sắt.
– Kết hợp với vitamin C: Vitamin C giúp tăng cường khả năng hấp thu sắt, vì nó chuyển đổi sắt từ dạng sắt III sang dạng sắt II để có thể vận chuyển qua màng tế bào ruột. Uống viên sắt cùng với nước cam hoặc ăn thực phẩm giàu vitamin C như dâu tây, ớt chuông, hay kiwi có thể giúp cải thiện hiệu quả hấp thụ sắt.
– Tránh kết hợp với thực phẩm làm giảm hấp thu: Một số thực phẩm và đồ uống như cà phê, trà, sữa và các sản phẩm chứa canxi có thể làm giảm khả năng hấp thu sắt. Nên tránh uống sắt cùng với các loại thực phẩm và đồ uống này, hoặc ít nhất là chờ 2 giờ sau khi tiêu thụ chúng trước khi uống viên sắt.
– Chọn dạng sắt dễ hấp thu: Bạn có thể tham khảo và sử dụng viên uống bổ sung sắt hữu cơ Ausfebis. Sản phẩm có thành phần chính là sắt II bisglycinate, một dạng sắt hữu cơ với khả năng hấp thụ và sinh khả dụng ưu việt. Sắt bisglycinate dễ dàng hòa tan trong môi trường pH sinh lý của cơ thể, đồng thời ít bị ảnh hưởng bởi pH dạ dày và thức ăn, giúp cải thiện hiệu quả hấp thu.
Hơn nữa, Ausfebis còn bổ sung thêm vitamin C tăng cường hiệu quả hấp thu sắt và acid folic – yếu tố không thể thiếu để tạo hồng cầu bình thường. Sản phẩm này không chỉ mang lại sự hấp thu tối ưu mà còn giảm thiểu các tác dụng phụ như đầy hơi, táo bón và đau bụng, mang đến trải nghiệm sử dụng thoải mái hơn.
– Theo dõi liều lượng và thời gian dùng: Tuân theo chỉ định của bác sĩ về liều lượng và thời gian dùng sắt là rất quan trọng. Không nên tự ý tăng hoặc giảm liều lượng vì điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả và an toàn của việc bổ sung sắt.
– Uống đủ nước: Đảm bảo uống đủ nước trong suốt quá trình bổ sung sắt để hỗ trợ hệ tiêu hóa và giúp cơ thể hấp thu sắt hiệu quả hơn. Nước cũng giúp giảm nguy cơ táo bón, một tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng sắt.
Mong rằng với những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn biết được những ai không nên uống sắt và những ai nên bổ sung sắt. Để biết chính xác bạn thuộc trường hợp nào nên đến cơ sở y tế để được thăm khám. Nếu bạn còn băn khoăn nào hãy liên hệ ngay với dược sĩ của Đại Bắc Care qua hotline 1800.1125 (miễn cước phí).
Tham khảo thêm:
