Hiến máu là một hành động nhân đạo cao cả và đóng vai trò quan trọng trong việc cứu sống những người cần truyền máu. Tuy nhiên, sau khi hiến máu, việc phục hồi sức khỏe đóng vai trò quan trọng không kém. Vậy việc uống viên sắt sau khi hiến máu có cần thiết không? Và có thể bổ sung sắt sau khi hiến máu bằng cách nào?
I – Tại sao phải phục hồi sức khỏe sau khi hiến máu?
Sau khi hiến máu, dù rằng cơ thể chúng ta mất đi một lượng máu nhất định (thường từ 250ml, 350ml đến 450ml), điều này có thể không gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng tức thời cho người hiến. Thực tế, nhiều người sau khi hiến máu vẫn cảm thấy bình thường và có thể tiếp tục sinh hoạt, làm việc và học tập như thường ngày.
Tuy nhiên, việc không chú trọng đến chế độ phục hồi có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực về lâu dài. Chính vì vậy, hiểu rõ về quá trình phục hồi và tại sao nó lại quan trọng là điều cần thiết để đảm bảo sức khỏe tối ưu sau khi hiến máu.
Cơ thể con người có khả năng tự tái tạo máu sau khi bị hao hụt. Mỗi giây, cơ thể có thể sản xuất khoảng 2 triệu tế bào hồng cầu mới để bù đắp cho lượng máu đã mất đi. Tuy nhiên, quá trình này không diễn ra ngay lập tức.
Mặc dù số lượng hồng cầu bị mất có thể được bù đắp hoàn toàn trong vòng 3 đến 5 tuần, việc phục hồi hoàn toàn lượng sắt trong cơ thể – một yếu tố quan trọng trong việc sản xuất hồng cầu – có thể mất đến 8 tuần.
Phục hồi sức khỏe sau khi hiến máu
Điều này đồng nghĩa với việc, sau khi hiến máu, cơ thể sẽ thiếu hụt sắt trong một thời gian và nếu không biết cách phục hồi, bạn có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như mệt mỏi, chóng mặt, thiếu máu, và sụt cân.
Sau khi hiến máu, cơ thể bạn cần một thời gian để hồi phục. Dù việc mất đi một lượng máu nhỏ có thể không gây ra các vấn đề tức thời, nhưng cơ thể vẫn cần được nghỉ ngơi để tái tạo lại năng lượng và phục hồi lượng máu đã mất.
Nhiều người sau khi hiến máu không chú ý đến việc nghỉ ngơi mà tiếp tục lao vào các hoạt động thường ngày, thậm chí là vận động mạnh, điều này có thể khiến cơ thể mệt mỏi và khó khăn hơn trong việc tái tạo máu. Do đó, bạn nên dành ít nhất một ngày để nghỉ ngơi sau khi hiến máu, hạn chế các hoạt động thể chất mạnh, và đảm bảo cơ thể được nạp đủ năng lượng qua việc ăn uống.
II – Bổ sung sắt cho cơ thể sau khi hiến máu
Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong quá trình phục hồi sau khi hiến máu là chế độ dinh dưỡng. Khi bạn hiến máu, cơ thể mất đi một lượng sắt đáng kể – chất dinh dưỡng quan trọng giúp tạo ra hemoglobin, một protein trong hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Do đó, việc bổ sung sắt sau khi hiến máu là rất cần thiết. Sau đây là một số cách bổ sung sắt cho cơ thể sau khi hiến máu hiệu quả:
1. Bổ sung thực phẩm giàu sắt
Một trong những cách bổ sung sắt hiệu quả nhất là thông qua chế độ ăn uống giàu sắt. Có hai loại sắt chính mà cơ thể có thể hấp thụ từ thực phẩm: sắt heme (có trong các nguồn động vật) và sắt non-heme (có trong các nguồn thực vật). Sắt heme dễ hấp thụ hơn sắt non-heme, vì vậy bạn nên kết hợp cả hai loại sắt này trong chế độ ăn uống của mình.
– Các thực phẩm giàu sắt heme: Sắt heme có trong các nguồn thực phẩm từ động vật và dễ hấp thụ hơn so với sắt non-heme từ thực vật. Những thực phẩm giàu sắt heme có thể kể đến các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt cừu hay thịt lợn, gan và các cơ quan nội tạng, hải sản…
– Các thực phẩm giàu sắt non-heme: Sắt non-heme có trong các loại thực vật và thực phẩm bổ sung. Mặc dù loại sắt này không dễ hấp thụ như sắt heme, nhưng vẫn là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống, đặc biệt đối với những người ăn chay hoặc không tiêu thụ nhiều thịt. Sắt non-heme thường có trong các loại đậu, rau lá xanh, ngũ cốc và các loại hạt.
2. Bổ sung vitamin C
Việc bổ sung sắt qua thực phẩm là một phần quan trọng, nhưng không phải tất cả lượng sắt từ thức ăn đều được cơ thể hấp thụ. Sự hấp thu sắt non-heme từ thực phẩm thực vật có thể bị hạn chế do một số yếu tố như phytic acid (có trong ngũ cốc nguyên cám và đậu), oxalate (có trong rau lá xanh), và tannin (có trong trà và cà phê).
Tuy nhiên, bạn có thể tăng cường khả năng hấp thu sắt bằng cách kết hợp các thực phẩm giàu sắt với những thực phẩm giàu vitamin C. Vitamin C có khả năng biến sắt non-heme thành dạng dễ hấp thụ hơn, giúp cơ thể hấp thụ sắt hiệu quả hơn.
Các thực phẩm giàu vitamin C bao gồm:
– Cam, chanh, bưởi: Những loại trái cây này chứa một lượng lớn vitamin C và rất dễ kết hợp vào chế độ ăn uống hàng ngày.
– Ớt chuông: Ớt chuông, đặc biệt là ớt chuông đỏ, chứa một lượng vitamin C rất cao. Chỉ một phần ớt chuông đỏ nhỏ có thể cung cấp gấp đôi lượng vitamin C cần thiết hàng ngày.
– Dâu tây và kiwi: Đây là những loại trái cây có hàm lượng vitamin C cao, giúp tăng cường khả năng hấp thu sắt non-heme từ thực phẩm.
– Rau cải xanh: Ngoài việc là nguồn cung cấp sắt non-heme, các loại rau cải xanh như cải xoăn và cải bó xôi cũng chứa nhiều vitamin C, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hấp thu sắt.
3. Bổ sung vitamin B12
Sau khi hiến máu, ngoài việc bổ sung sắt để hỗ trợ quá trình tái tạo hồng cầu, bổ sung vitamin B12 cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng. Vitamin B12 là một dưỡng chất thiết yếu tham gia vào quá trình hình thành hồng cầu, hỗ trợ chức năng thần kinh, và đóng góp vào quá trình chuyển hóa năng lượng của cơ thể. Sau khi hiến máu, việc bổ sung vitamin B12 là cần thiết để đảm bảo cơ thể có đủ dưỡng chất cho quá trình tạo máu và phục hồi năng lượng.
Nếu thiếu hụt vitamin B12, quá trình tạo hồng cầu có thể bị gián đoạn, dẫn đến tình trạng thiếu máu do thiếu vitamin B12. Các triệu chứng phổ biến của thiếu máu do thiếu vitamin B12 bao gồm mệt mỏi, yếu đuối, và các vấn đề về trí nhớ hoặc tinh thần.
Đặc biệt, với vitamin B12 cơ thể con người không thể tự sản xuất mà phải tự bổ sung từ bên ngoài trong các loại thực phẩm. Một số thực phẩm chứa nhiều vitamin B12 như: Nấm, cá, phô mai, chế phẩm từ sữa, trứng và các loại men dinh dưỡng.
4. Bổ sung vitamin B6
Ngoài việc bổ sung sắt và vitamin B12, vitamin B6 cũng đóng vai trò thiết yếu trong quá trình phục hồi và tái tạo máu. Vitamin B6 không chỉ hỗ trợ trong việc sản xuất hồng cầu mà còn tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng và tăng cường chức năng thần kinh.
Hemoglobin là protein có trong hồng cầu giúp vận chuyển oxy từ phổi đến các cơ quan và mô trong cơ thể. Khi bạn hiến máu, cơ thể mất đi một lượng hemoglobin và cần bổ sung vitamin B6 để hỗ trợ quá trình tái tạo hồng cầu mới.
Bổ sung sắt cho cơ thể sau khi hiến máu
Ngoài ra, vitamin B6 còn tham gia vào quá trình chuyển hóa amino acid, giúp cơ thể hấp thụ và sử dụng protein một cách hiệu quả. Sau khi hiến máu, cơ thể cần nhiều năng lượng để phục hồi, và vitamin B6 giúp chuyển hóa carbohydrate và chất béo thành năng lượng, giúp bạn cảm thấy khỏe khoắn và không bị mệt mỏi.
Vì vậy sau khi hiến máu, bạn nên ăn nhiều quả hạnh, hạt óc chó, khoai tây, chuối. Do trong những loại quả này có chứa nhiều vitamin B6 giúp thúc đẩy quá trình sản xuất hemoglobin trong máu và giúp bạn cảm thấy đỡ mệt mỏi hơn.
5. Chế độ nghỉ ngơi hợp lý sau hiến máu
Sau khi hiến máu, cơ thể bạn bề ngoài có vẻ vẫn ổn định và không có thay đổi đáng kể. Vì vậy, một số người thường chủ quan, không chú ý đến việc chăm sóc sức khỏe và tiếp tục làm việc cật lực hoặc tham gia vào các hoạt động thể chất nặng nhọc.
Tuy nhiên, điều này có thể gây hại nghiêm trọng vì sau khi hiến máu, cơ thể thiếu hụt máu và không đủ oxy cùng các chất dinh dưỡng quan trọng để nuôi dưỡng các cơ quan. Nếu vận động quá sức trong tình trạng này, bạn có thể gặp phải tình trạng chóng mặt, mệt mỏi, thậm chí ngất xỉu do suy nhược.
Do đó, việc nghỉ ngơi từ 1 đến 2 ngày sau khi hiến máu là cần thiết để cơ thể có thời gian phục hồi. Bạn nên đảm bảo giấc ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày và tuân thủ thói quen ngủ đúng giờ. Đồng thời, nên hạn chế việc thức khuya, sử dụng thiết bị điện tử quá mức, hay đọc sách trong thời gian dài. Để hỗ trợ quá trình phục hồi, bạn có thể cân nhắc việc sử dụng thực phẩm chức năng hoặc các loại thuốc bổ sung giúp tăng cường sức khỏe.
III – Có nên uống thuốc sắt sau khi hiến máu không?
Thực tế, lượng máu mà cơ thể mất đi trong mỗi lần hiến thường không quá 250ml, đây là một con số nhỏ và cơ thể có thể nhanh chóng điều chỉnh để hoạt động bình thường. Với những người có sức khỏe tốt và cơ thể bình thường, việc uống sắt sau khi hiến máu không nhất thiết phải làm.
Cơ thể có khả năng tự phục hồi, và sau khoảng 24 giờ, phần lớn plasma (thành phần lỏng của máu) sẽ trở lại trạng thái bình thường. Để phục hồi hồng cầu, cơ thể mất thêm từ 3 đến 5 tuần, trong thời gian này, quá trình sản sinh hồng cầu diễn ra tự nhiên.
Tuy nhiên, đối với những người có cơ địa yếu hoặc có tiền sử thiếu máu, việc uống sắt sau hiến máu có thể là cần thiết để giúp quá trình hồi phục nhanh hơn và đảm bảo không xảy ra tình trạng thiếu máu do thiếu sắt.
Điều quan trọng là cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng viên sắt. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe cá nhân và đưa ra khuyến nghị về việc có cần uống viên sắt hay không, cùng với liều lượng và thời gian uống sao cho phù hợp.
Ngoài ra, nếu cần bổ sung sắt, bạn cần tuân thủ đúng liều lượng theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ của việc uống quá nhiều sắt, như táo bón hoặc khó chịu dạ dày. Để góp phần hạn chế những tác dụng không mong muốn gây ra khi uống sắt, thì bạn có thể tham khảo các sản phẩm bổ sung sắt sử dụng sắt hữu cơ giúp tăng sinh khả dụng của sắt, từ đó hạn chế các tác dụng phụ trên đường tiêu hóa.
Bạn có thể tham khảo viên uống bổ sung sắt Ausfebis, được nhập khẩu nguyên lọ từ Úc bởi Đại Bắc Group. Sản phẩm sử dụng sắt hữu cơ bisglycinate kết hợp bổ sung thêm vitamin C giúp tăng khả năng hấp thu sắt trên đường tiêu hóa.
Viên uống bổ sung sắt Ausfebis
(*) Sản phẩm không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh
Với những người không có vấn đề về thiếu máu, việc ăn uống cân bằng với thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, rau xanh đậm, hoặc các loại đậu thường đã đủ để cơ thể tự bù đắp lượng sắt bị mất. Như vậy, việc uống viên sắt không phải là điều bắt buộc cho tất cả mọi người sau khi hiến máu, mà chỉ cần thiết cho những trường hợp đặc biệt hoặc có sức khỏe yếu.
IV – Những điều cần lưu ý sau khi hiến máu
Hiến máu là một hành động cao cả và đầy ý nghĩa, giúp cứu sống nhiều người cần truyền máu trong các tình huống cấp bách. Tuy nhiên, sau khi hiến máu, cơ thể cần có thời gian để phục hồi và tái tạo lại lượng máu đã mất. Do đó, việc chăm sóc bản thân sau khi hiến máu là vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe được duy trì tốt và quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi. Dưới đây là những điều cần lưu ý sau khi hiến máu để giúp bạn phục hồi nhanh chóng và duy trì trạng thái thể chất tốt:
1. Nghỉ ngơi sau khi hiến máu
Sau khi hiến máu, điều đầu tiên bạn cần làm là dành thời gian nghỉ ngơi. Mặc dù cơ thể có thể hoạt động bình thường ngay sau khi hiến máu, nhưng để đảm bảo an toàn và tránh các biến chứng như chóng mặt, mệt mỏi, hay ngất xỉu, bạn nên ngồi hoặc nằm nghỉ trong khoảng 10 đến 15 phút tại trung tâm hiến máu. Việc này giúp cơ thể ổn định và giảm thiểu nguy cơ hạ huyết áp đột ngột.
Nếu bạn cảm thấy chóng mặt hoặc buồn nôn, hãy thông báo ngay cho nhân viên y tế và nằm nghỉ thêm. Sau khi rời khỏi trung tâm, bạn cũng nên tránh các hoạt động thể chất mạnh mẽ trong ít nhất 24 giờ đầu. Điều này bao gồm việc không nâng vật nặng, tránh tập thể dục quá sức và tránh làm việc ngoài trời nắng nóng. Nghỉ ngơi đầy đủ sẽ giúp cơ thể có đủ năng lượng để bắt đầu quá trình phục hồi.
2. Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ
Sau khi hiến máu, cơ thể cần bổ sung dưỡng chất để tái tạo lại lượng máu đã mất, đặc biệt là sắt và các vitamin quan trọng. Sắt là thành phần chính của hemoglobin – một loại protein trong hồng cầu giúp vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.
Khi hiến máu, cơ thể mất đi một lượng hồng cầu và sắt, do đó, việc bổ sung thực phẩm giàu sắt là rất cần thiết. Chế độ ăn uống cân bằng với đầy đủ dưỡng chất sẽ giúp cơ thể nhanh chóng phục hồi sau khi hiến máu.
3. Uống nhiều nước
Sau khi hiến máu, một lượng máu và dịch trong cơ thể bị mất đi, do đó, việc bổ sung nước là rất quan trọng. Uống đủ nước giúp duy trì lượng dịch trong máu và thúc đẩy quá trình tuần hoàn. Bạn nên uống khoảng 500ml đến 1 lít nước ngay sau khi hiến máu và tiếp tục duy trì uống nước đều đặn trong suốt ngày.
Ngoài nước lọc, bạn có thể uống nước ép trái cây tươi hoặc nước có chứa chất điện giải để giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng. Tránh các loại đồ uống có cồn và caffeine (như cà phê, trà, soda) trong vòng 24 giờ sau khi hiến máu, vì chúng có thể làm cơ thể mất nước và tăng nguy cơ hạ huyết áp.
4. Quan sát dấu hiệu cơ thể
Mặc dù hiến máu là một quy trình an toàn, vẫn có thể xuất hiện một số triệu chứng phụ sau khi hiến, như mệt mỏi, chóng mặt, đau đầu, hoặc thậm chí ngất xỉu. Đây thường là các phản ứng bình thường của cơ thể do mất máu tạm thời và có thể hồi phục sau vài giờ đến một ngày. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng này kéo dài hoặc nghiêm trọng hơn, bạn nên liên hệ với bác sĩ hoặc nhân viên y tế để được hỗ trợ.
Ngoài ra, bạn cần chú ý đến vết thương ở vị trí chích kim. Sau khi hiến máu, nhân viên y tế sẽ băng bó vị trí này để ngăn chặn chảy máu. Bạn nên giữ vết thương khô ráo và tránh tiếp xúc với nước trong ít nhất 5 giờ đầu. Nếu thấy hiện tượng sưng, đau nhức, hoặc chảy máu kéo dài, hãy liên hệ với cơ sở y tế để được kiểm tra.
5. Tránh các hoạt động gắng sức
Sau khi hiến máu, cơ thể cần thời gian để hồi phục, do đó bạn nên tránh các hoạt động gắng sức trong ít nhất 24 giờ. Điều này bao gồm việc không nên tập thể dục cường độ cao, nâng vật nặng hoặc tham gia vào các hoạt động đòi hỏi sức lực lớn. Nếu bạn là người thường xuyên tập thể dục, hãy dành thời gian nghỉ ngơi và quay lại tập luyện nhẹ nhàng sau một hoặc hai ngày, tùy theo tình trạng sức khỏe.
Việc vận động quá mức khi cơ thể chưa hồi phục hoàn toàn có thể dẫn đến tình trạng chóng mặt, suy nhược cơ thể và thậm chí ngất xỉu do thiếu máu tạm thời. Do đó, hãy ưu tiên nghỉ ngơi và đợi cơ thể hồi phục hoàn toàn trước khi quay lại với các hoạt động hàng ngày.
6. Chú ý thời gian hiến máu lần tiếp theo
Sau khi hiến máu, cơ thể cần một khoảng thời gian nhất định để hoàn toàn phục hồi. Đối với hiến máu toàn phần, bạn cần đợi ít nhất 12 tuần (tương đương 3 tháng) trước khi có thể hiến máu lần tiếp theo. Đối với phụ nữ, thời gian này có thể kéo dài hơn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe cá nhân.
Việc tuân thủ quy định về thời gian giữa các lần hiến máu giúp đảm bảo rằng cơ thể bạn có đủ thời gian tái tạo máu và phục hồi sức khỏe trước khi tiếp tục hiến máu. Không nên hiến máu quá thường xuyên vì có thể gây thiếu máu và suy giảm sức khỏe.
Những điều cần lưu ý sau khi hiến máu
Như vậy, sau khi hiến máu thì việc chú ý đến chế độ dinh dưỡng và ngủ nghỉ để phục hồi sức khỏe là cần thiết. Đối với người khỏe mạnh thì không nhất thiết phải uống thuốc sắt sau khi hiến máu, tuy nhiên đối với những người có sức khỏe yếu, nguy cơ thiếu máu cao hay gặp những vấn đề sau khi hiến máu thì có thể cân nhắc đến việc sử dụng viên uống bổ sung sắt. Nếu bạn còn thắc mắc về việc uống thuốc sắt sau khi hiến máu hay về viên uống bổ sung sắt Ausfebis, vui lòng liên hệ hotline 1800 1125 hoặc liên hệ trực tiếp Đại Bắc Care để được tư vấn.
Tham khảo thêm:
